terminów gramatycznych online
łącznik w orzeczeniu
Copula (łącznik). Czasownik lub, rzadziej, luźny morfem pełniący funkcję wykładnika predykacji imiennej.
Cytaty
Słowo do połączenia predykatu z podmiotem służące, łącznikiem jest nazwane.
Łącznikiem jest właściwie tylko słowo być i te, które to znaczenie być mieszczą w sobie [...].
Łącznik (copula) połącza domiot z podmiotem.
Zdanie przeto zawiera w sobie przedmiot (подлежащее) czyli rzecz, o któréj się mówi; własność (качество) czyli przymiot, upatrywany w tym przedmiocie; i łącznik (связка) przyznający tę własność przedmiotowi. Np. Bóg jest wszechmocny. Tu Bóg jest przedmiotem mowy, wszechmocny jego własnością, a jest łącznikiem.
,,Jestem zdrów." Tu podmiotem jest domyślny zaimek ja, a orzeczeniem przymiotnik zdrów, bo oznacza to, co się mówi o podmiocie, i oprócz tego wyraz jestem, który łączy podmiot z orzeczeniem; taki wyraz nazywa się łącznikiem […].
§ 286. Formy czasu teraźniejszego: jeśm, jeś, jeśmy, jeście, oraz późniejsze: jestem, jesteś, jesteśmy, jesteście bywają także zastępowane w zupełności przyrostkami osobowemi: m, ś, śmy, ście, dołączanemi do któregokolwiek wyrazu w zdaniu: np. zamiast, wiemy, że jesteś sprawiedliwy, mówimy też: wiemy, żeś sprawiedliwy [...]. Przykłady podobne wskazują, że przyrostki: m, ś, śmy, ście nabrały znaczenia łącznika w zdaniu i tak dalece utożsamiły się z nim znaczeniowo, że mogą być dołączane nawet do imion w orzeczeniu zdania; np. winienem, winieneś, winniśmy.
Jeśli orzeczeniem jest imię, natenczas łączy się z podmiotem za pomocą czasownika być w jakimkolwiek czasie i trybie; czasownik ten nazywa się też w zdaniu w tym razie łącznikiem.