Historical dictionary
of grammatical terms online

tryb

Language: polski
Etymology: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
EJO 1999, 614 Contemporary definition

Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).

Quotations

Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.

Sposób (tryb) jest względem na okoliczność, w jakiéj stan lub działanie się wysławia; np. spiéwać, spiéwaj, spiéwam, spiéwałbym, spiéwający.

Sześć jest trybów w języku angielskim: bezokoliczny, oznajmujący, rozkazujący, łączący, możebny i warunkowy.

Modus Tryb (najlepiéj opuszczać, gdzie można, ten wyraz).

Tryby. Według sposobu, w jaki wyrażamy czynność lub stan przedmiotu, rozróżniamy w języku polskim cztery tryby czyli sposoby.

W każdej odmianie mamy pięć trybów — modos:

Indicativo — oznajmiający, który wyraża czynność pewną, rzeczywistą: estudo (uczę się).

Condicional — warunkowy, którym powiadamy, że coś mogło się dziać, ale jest niepewne, zależne od pewnego warunku: estudaria (uczyłbym się).

Imperativo — rozkazujący, którym się wyraża rozkaz, radę, prośbę upomnienie: estuda (ucz się)!

Subjunctivo lub conjunctivo — łączący, wyrażamy nim rzecz wątpliwą, czynność możliwą, zawisłą od drugiej; używa się go, gdy zdanie jest zawisłe od innego zdania: Si estudasse (gdybym się uczył).

Infinitivo — bezokolicznik, którym wyrażamy czyn, lub stan jakiejś rzeczy sposobem nieokreślonym.