Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sposób tryb

Język: polski

Cytaty

DE MODIS. O Sposobách.

Sposoby są dwojakie Finitus skończony, ktory pewny czás osobę i liczbę znáczy, jáko Oro modlę się, Oriamo modlemy się, Oramo modliłem się, Oravamo modliliśmy się [...]. Infinitus nieskończony, ktory czás pewny, ále osobę niepewną, i liczbę znáczy, jáko: Parlare gadáć, Godere używáć, Scrivere pisáć.

DE CONIUGATIONE O Złączániu słow. Coniugatio názywa się słow przez sposoby, czásy, liczby, osoby stáczánie: jáko: Io vedo widzę, Tu vedi widźisz, Lui vede widzi, Noi vediamo widziemy, Voi vedete widzicie, Loro vedono widzą, to jest złączáć, á tych máją Włoszy cztery.

Sposoby, czasy, Osoby, liczba. P. Co są sposoby i wiele się ich liczy? O. Sa kształty rożnego wyrażania tej części mowy, ktora się nazywa Słowem, po Łacinie Verbum; à że te wyrażenia czworakie są, cztery też naznaczają się sposobow: Skazujący, Roskazujący, Złączający, i Nieograniczony [...].

P. Co się uważać powinno koło werbow? O. Te cztery rzeczy: sposob, czas, osoba, liczba, o ktorych się już namieniło przed samą Ortografią, tu jednak dostateczniej wykłada się.

P. Co postrzegamy w Czynosłowach, gdy je Sposobiemy? O. Postrzegamy Liczbę (nombres); Osoby (personnes); Czasy (temps), i Sposoby (modes).

P. Co to jest Sposob w Czynosłowach? O. Są to rożne zakończenia albo Zagięcia (inflexions) ostatnich Syllab; dla wyrażenia rożnych kształtow w Czynosłowach twierdzenia albo znaczenia.

Tryby. Według sposobu, w jaki wyrażamy czynność lub stan przedmiotu, rozróżniamy w języku polskim cztery tryby czyli sposoby.