terminów gramatycznych online
tryb rozkazujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.
Cytaty
Rozkazujący Tryb wyraża rozkaz, upomnienie, proźbę.
[Verborum Modi] Imperativus. [Słow tryby] Rozkazujący.
Tak więc po słowach wymagających dopełnienia, używamy Trybu: już bezokolicznego, już rozkazującego, już życzącego; według tego jak rozsądek i gust wskazuje. W rozkazywaniu, tryb rozkazujący lub delikatniéj bezokoliczny, a łagodniéj jeszcze życzący kładziemy [...].
Tryb jest to pewna odmiana słów, stósująca się do pewnych okoliczności, z jakiemi sąd czyli zdanie o rzeczach jest połączone. [...] Mamy ich [...] pięć: bezokoliczny, oznajmujący, warunkowy, łączący i rozkazujący.
Tryb rozkazujący oznacza przymówienie, czyli zalecenie komuś wykonania lub zaniechania jakiego sądu, czyli zdania, np. pisz! nie pisz! pracujcie! nie próżnujcie! i t. d.
Tryb rozkazujący nie ma żadnej cechy głównéj, ale tylko przydatkowe dlatego, że się formuje od trybu oznajmującego z pewnym przydanym zakończeniem, np. tryb oznajmujący: gra, tryb rozkazujący: graj, grajmy, grajcie i t. d.
Tryb rozkazujący mieści w sobie czasów cztéry, razem niedokonanych i dokonanych, osobistych i nieosobistychm np. czytaj! przeczytaj! czytać było! przeczytać było!.
A członek gł. Ludwik Osiński powiada (str. 159): "Jak powrócenie wyrazów bydź dadź do prostego łagodnego i analogijnego sposobu pisania być dać, pociągnęło za sobą niewczesną miękkość w trybie nawet rozkazującym bąć, i wprowadziło błąd najprzeciwniejszy gramatycznym formom czasowania, tak w obcych wyrazach zastąpienia współgłoską j samogłoskę i, jakoto: Kurjer zamiast Curier (z franc). Azja zamiast Azia i t. d.".
Imperativ Rozkaźnik, Rozkazujący, Tryb rozkazujący. [Rzk.].
Imperativ Rozkaźnik, Rozkazujący, Tryb rozkazujący. [Rzk.].
Imperativ Rozkaźnik, Rozkazujący, Tryb rozkazujący. [Rzk.].
Rozkazujący, Rozkaźnik, Tryb Rozkazujący. [Rzk.]
Rozkazujący, Rozkaźnik, Tryb Rozkazujący. [Rzk.]
Strona czynna. Tryb orzekający. [...] Tryb przypuszczający [...] Tryb rozkazujący .1 osob. -, piszmy, 2 osob. pisz, piszcie, 3 osob. niech pisze, niech piszą.