of grammatical terms online
tryb rozkazujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.
Quotations
Trybów jest w polskim języku 4:
1wszy: Bezokoliczny (Infinitivus), [...].
3ci: [tryb] Rozkazujący (Imperativus), przedstawia on czynność w sposobie rozkazującym, np. znaj, niech zna, znajmy, znajcie, niech znają.
TRYB ROZKAZUJĄCY (MODUS IMPERATIVUS).
Czas teraźniejszy (praesens)
znaj [...].
3cia osoba l. p. trybu rozk. formuje się zawsze z trzeciej osoby l. p. czasu teraźn. trybu oznajm. przez dodanie syllaby niech, np. zna, niech zna; mówi, niech mówi i t. d.
Rozkazujący, imperativus.
Rozkazujący Tryb wyraża rozkaz, upomnienie, proźbę.
[Verborum Modi] Imperativus. [Słow tryby] Rozkazujący.
Tryb rozkazujący wyraża konieczność bycia czego, czyli, że coś być lub dziać się musi, powinno lub powinno było. Nazywa się tak od okoliczności rozkazywania, i ma dwa czasy teraźniejszy i przeszły. Ten tryb nie ma osoby piérwszéj w l.p. bo nikt sobie naturalnie rozkazywać nie może: ma jednak tęż osobę w l.m. ponieważ tam komu innemu czyni się rozkaz, który milszym się staje, gdy wykonanie jego wraz z drugimi wziąć na siebie obiecujemy, np. idźmy na nieprzyjaciela, brońmy własności naszéj.
Tryb rozkazujący we wszystkich formach, robi się z osoby 3ciéj l.p. czasu ter. w słowach niedokonanych, czasu zaś przyszłego w dokonanych; formuje się tym sposobem.
TRYB ROZKAZUJĄCY Znaczy rozkazowanie, proszenie, lub napominanie. [...] Bez nalegania. Pierwszej osoby nie ma Bądź (ty) (znany, a, e [...] Z naleganiem. [...] Bądźże znany i t. d. Niechże będzie znany.
Tryb rozkazujący oznacza rozkaz, prośbę, błaganie, aby podmiot coś uczynił.
Tryb rozkazujący wyraża czynność podmiotowi do wykonania nakazaną lub zakazaną, np. pisz! Uważaj! Nie rozmawiaj! Ucz się! Słuchajcie! Nie baw się! Czytaj!
Tryb rozkazujący oznacza rozkaz, polecenie, dane komuś dla wypełnienia jakiejś czynności.
Tryb rozkazujący, zapomocą którego ujawniamy naszą wolę; np. pracuj, uczmy się, piszcie.
§ 261. Rozkaźnik czyli tryb rozkazujący. Formy rozkaźnika w językach słowiańskich, a więc i w polszczyźnie są właściwie z pochodzenia swego szczątkami trybu życzącego (optativus), który zachował się w innych językach indoeuropejskich.
Tryb rozkaz. weźmi, później weźmij, weźmijmy...; obok tego ma formy: weź, weźmy, weźcie.
„Pisz, piszcie!" jest tryb rozkazujący (modo imperativo), bo wyraża rozkaz, prośbę lub upomnienie.
Tryb rozkazujący (modo imperativo) ma tylko dwie formy, mianowicie: 2-gą osobę liczby pojedynczej i 2-gą osobę liczby mnogiej.
W każdej odmianie mamy pięć trybów— modos:
Indicativo — oznajmiający, który wyraża czynność pewną, rzeczywistą: estudo (uczę się). [...].
Imperativo — [tryb] rozkazujący, którym się wyraża rozkaz, radę, prośbę upomnienie: estuda (ucz się)!
Tryb rozkazujący (Modo Imperativo)
Tem tu - miej [...].