Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb warunkowy

Język: polski
Definicja współczesna

Zob. tryb przypuszczający

Cytaty

Tryb warunkowy, który wyraża działanie warunkowo, to jest kiedy mówimy że działanie jakie byłoby pod warunkiem [...].

Tryb jest to pewna odmiana słów, stósująca się do pewnych okoliczności, z jakiemi sąd czyli zdanie o rzeczach jest połączone. [...] Mamy ich [...] pięć: bezokoliczny, oznajmujący, warunkowy, łączący i rozkazujący.

[…] Tu słowo siedziałby, oznacza, iż podmiot byłby w stanie siedzenia, gdyby coś innego zaszło, to jest pod pewnym warunkiem; taki sposób wyrażenia nazywamy trybem warunkowym, czyli zawarowanym.

Conditionalis Warunkowy, Tryb W–, –ość.

Conditionalis Warunkowy, Tryb W–, –ość.

Warunkowy, albo Tryb warunkowy Conditionalis [War.].

Warunkowy, albo Tryb warunkowy Conditionalis [War.].

Warunkowy, albo Tryb warunkowy Conditionalis [War.].

Zestawiwszy dwa wyrazy: kupiłem i kupiłbym, widzimy dwie formy jednego słowa, dwa sposoby wyrażenia, dwa tryby. Pierwszy nazywa się trybem oznajmującym, bo wyraża, oznajmia czynność rzeczywistą; drugi nazywa się trybem warunkowym, bo wyraża czynność warunkową, która zależy od okoliczności, warunków.

Въ польскихъ и русскихъ глаголахъ для выраженія наклоненія сослагательнаго или условнаго, trybu życzącego, lub warunkowego, ynoтребляемаго въ иностранныхъ языкахъ прибавляются союзы: by, aby, oby, jeśliby (чтобы, еслибы, когдабы и т. п.), къ прошедшему времени; напр. kochałby, любилъбы: aby kochał, чтобы любилъ; aby kochali, чтобы любили; jeśliby kochali, ислибы любили.