Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas

Język: polski
EJO 1999, 97 Definicja współczesna

Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.

Cytaty

Quid est Participium? Est nomen verbale significans tempus, [id est, Inflectitur ut nomen, sed praeterea tempus significat, Ut Verbum. Hoc est, Participium ma pod sobą te słowá, ktore deklinują się jako nomina, á pochodzą à Verbo, i záwsze czás pewny znáczą].

Konjugacya słow jest złożona ze czterech części, to jest sposobow, czásow, osob, i liczby.

Czás znaczy kiedy się rzecz dzieje. Słowá trzy czásy mają, ktore są, teraźniejszy, przeszły, i przyszły.

Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały.

O UŻYCIU CZASÓW

Używanie czasów bywa różne, w miarę potrzeby, i możemy powiedzieć:

w Czasie Teraźniejszym

Chociaż talent jest darem natury, jednak rozwija go nauka, a ciągła wprawa doskonali.

Słowa ściągające się do jednego rzeczownika, mogą być albo w jednakowych czasach położone, albo téż w rozmaitych.

Czynności bowiem lub zdarzenia spółczesne wyrażają się jednakowemi czasami, a zaś różnoczasowe rozmaitéj formy czasów grammatycznych wymagają. Np. Słońce świéci, ogrzewa i wszystko ożywia.