Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas

Język: polski
EJO 1999, 97 Definicja współczesna

Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.

Cytaty

CZAS [...] - 2) gram.: Czasz tempus RN (wykl. przednia).

Tempora verborum quot sunt? Tria. Quae? Praesens ut lego: Praeteritum ut legi: Futurum ut legam.

Czásy słow wiele są? Trzy. Ktore? Niniejszy jáko czytam: Przeszły jáko czytałem: Przyszły jáko będę czytał.

Tak też kiedy w różnych spadkach (casus) lub czasach (tempus) przeniesione będzie uderzenie na Е.

Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych.

Słowa Rossyjskie sprzęgają się (coniugantur) przez sposoby (modos), czasy (tempora), liczby (numeros), osoby (personas) i rodzaje (et genera).

Słowa Bierne w Francuzkim Języku nie znajdują się, lecz zamiast ich czasują Francuzi słowo Être przez wszystkie Tryby i Czasy, dodając wszędzie Imiesłów Bierny tego słowa, które chcą wyrazić Bierne.

Verbum tempora. Słow czasy.

Dlatego też słowo ma czas teraźniéjszy, przeszły i przyszły [...]. Zmiana słów w tych trzech głównych czasach nazywa się czasowaniem.

Принадлежности глаголов, служащия к их изменению, сутъ: наклонение tryb, время czas, видъ postać, число liczba, лицо osoba, родъ rodzaj, причастие imiesłów odmienny, дѣепричастие imiesłów nieodmienny.

Czas (tempus) forma czasownika, wyrażająca stosunek chwili czynności do chwili mówienia lub do chwili innej czynności.