Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przeszły niedokonany

Język: polski

Cytaty

Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały.

Czas przeszły. W tém tylko słowie używa się ten czas za niedokonany i dokonany, zawsze zaś, i we wszystkich słowach, rodzajowny. r. m. (Ja) byłem.

Czas przeszły niedokonany oznacza czynność przeszłą, rozpoczętą albo nieukończoną, np. kupowałem, pisałem, brałem, czytałem, rachowałem itd.

W czasie niedokonanym przeszłym oznajmującym i warunkowym od zostawać mamy prawidłowie Zostawałem; w dokonanym zaś czasie wyrzuca się wa, zostałem, jak też w teraźniejszym zamiast zostawam, zostaję.

Czynić. Niedok. teraźn. czas. u-Czynić Dokonawczy [...] Nied[okonany] przeszły Czyniłem [...] Warunk. Bym [...] Dokonany u-Czyniłem Warunk Bym Rozkaz. bez nalegania Czyń! z naleganiem u-Czyń!

Czas przeszły: { a) niedokon: mówiłem, b) częstotl: mawiałem, c) dokon: zmówiłem.

Czasy, tryby, imiesłowy i t. d., utworzone od czasowników dokonanych, nazywają się dokonane.

Czasy, tryby, imiesłowy i t. d., utworzone od czasowników niedokonanych, nazywają się niedokonane.

Mówimy zatem zwykle: czas przeszły niedokonany (chwaliłem), czas przeszły dokonany (pochwaliłem), czas przyszły niedokonany (będę chwalił), czas przyszły dokonany (pochwalę), bezokolicznik niedokonany (chwalić), bezokolicznik dokonany (pochwalić) i t. d.