Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

ustęp II światło (tekst)

Hasło w cytatach: ustęp
Język: polski
Dział: Interpunkcja (współcześnie)

Cytaty

Znamiona przestankowe. Przecinek (,); znak przestanku małego i równo przeciętego głosu. Średnik (;); znaczy przestanek większy podniesionego i zawieszonego głosu. Dwukropek (:); znaczy przestanek jeszcze większy nieco spusczonego głosu. Kropka (.); znaczy przestanek największy gdy głos spusczony zupełnie ustaje. Znak wykrzyknienia (!); kładzie się po wyrazach mających się wymawiać wyższym i mocniejszym głosem. Znak pytania (?); pokazuje, iż głos podniesiony ma być niejako zakręcony. Znak zamilczenia (.....); kładzie się w miejscu wyrazów opusczonych. Ustęp; jest-to miesce próżne w pismie między końcem linii poprzedzającej, a początkiem następującej. Dyktując mówi się, Od ustępu. Oddzielnik (—);-znak pospolicie kładący się abo zamiast od Ustępu, między frazą zupełnie skończoną a nowozaczynającą się, lub też dla niepowtarzania wyrazu wyżej położonego. Paragraf (§); znak oddziału w pismie.

Ustęp, czyli zaczęcie pisma w nowym wierszu, jest dłuższym jeszcze niż kropka przestankiem, nie ma wprawdzie dotąd swojej postaci oddzielnej, jak inne znaki pisarskie; ale tylko pole na papierze czyste.

Ustęp jest to zaczęcie pisma w nowym wiérszu wtenczas nawet kiedy można było pisać daléj […]. Przerywa on głos jeszcze dłużéj niż kropka i używa się go zwykle, kiedy na początek nowéj myśli, więcéj niż przez kropkę, uwagę zwrócić chcemy.

Pisze się przeto początkowa litera większa. a) Na początku pisma, od ustępu, po kropce i w poezyi na początku każdego wiersza.

Ustęp, albo od początku, znaczy przejście w pisaniu do następnego wiersza, chociażby poprzedzający nie był zapełniony. Przejście takie następuje zwykle po skończeniu jednego okresu; a nowy wiersz poczyna się z większym odstępem między wierszami, i z odstępem litery od brzegu wiersza.

[…] Duża litera początkowa pisze się: 1). Na początku pisma i ustępu.

Jeżeli i ten znak pisarski ( . — ) nie zdaje się dostatecznym i autor czuje potrzebę okazania jeszcze dobitniéj, że przeprowadza czytelnika do zupełnie innéj materyi: wtedy zaczyna pisać już daléj na nowym wierszu, pozostawiając linią poprzednią niedopisaną do końca. Nazywa się to ustęp (a capite, a linea).