coniugatio periphrastica

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Mał/1863
• Mał/1879
• Łoś III/1927

Dodatkowo wspomnieć tu trzeba jeszcze o tak zwanej Konjugacyi zamiarowej (conjugatio periphrastica), którą urabiamy za pomocą słowa mieć, złączonego z wyrazem bezokolicznym słowa dokonanego albo niedokonanego, stosownie do znaczenia, o jakie chodzi; np. mam pisać; mamy się bawić.

§. 748. W podobnym także charakterze łączy się bezokolicznik danego słowa ze słowem mieć, które [...] "

1. Wypowiada zgoła to samo, co się w łać. nazywa conjugatio periphrastica, t.j. czynności przyszłe, ale w dalszéj dopiero przewidywane przyszłości: mam pisać, ma się pisać, miałem pisać.

W znaczeniu łac. debere to słowo z bezokolicznikiem być oraz imiesłowem biernym tworzy formę konjunktywu biernego: iżeś nas opuścił, jiżsmy mieli zbawieni być (quoniam derelicti sumus, qui salvaremur) I Esdr. 9, 15 [...], także odpowiada łacińskiej conjugatio periphrastica z imiesłowem przyszłym lub z gerundivum, np. miały być kładziony na ogień (arsuris) 1466 R. XXII, 19 [...], modlitwa ma być mowiona (dicenda est) Naw. 94.