terminów gramatycznych online
zdanie porównawcze
Język: polski
Cytaty
Zdania porównawcze (vergleichende Nebensätze) wyrażają równość (albo też nierówność) jakiejś czynności lub rzeczy z drugą do niej podobną. Te spajają się ze zdaniem główném przez:
jako, jak; (tak)—jak; (równie)—jak; (tak) —ile; (tak)—ile tylko; (tak)—jak gdyby albo jak kiedy; (taki)—jak; (tensam)—co; (tyle)— co; (inny)—jak; (nic innego)—jak; (nikt inny)—jak; (nigdzie indziej)—jak; — po stopniu wyższym: niż, niżeli, niźli, aniżeli, albo i tu niekiedy jak; — na koniec im (—tern). [...] np. A jako kto zasługuje, takim płajcą mnie uczuje Koch.
Zdania porównawcze są takie zdania poboczne, które wyrażają jakąś czynność lub rzecz równą albo podobną do drugiej czynności lub rzeczy. Do połączenia zdań porównawczych ze zdaniami głównemi używamy spójników: jako, jak, ile, ile tylko, jak gdyby, jak kiedy, niż, niźli, niżeli, aniżeli, im, np. Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz. Jaka będzie praca, taka będzie płaca. Wyglądasz, jakbyś trzech zliczyć nie umiał. Spokojność sumienia lepsza jest, aniżeli wszystkie skarby tego świata.
§. 774. Zdania porównawcze (Vergleichende Nebensätze) wyrażają równość (albo też nierówność) jakiejś czynności lub rzeczy z drugą do niéj podobną. Te spajają się ze swojém zdaniem główném przez: jako, jak; (tak)—jak; (równie)—jak; (tak) —ile; (tak)—ile tylko; (tak)—jak gdyby albo jak kiedy; (taki)—jak; (tensam)—co; (tyle)— co; (inny)—jak; (nic innego)—jak; (nikt inny)—jak; (nigdzie indziej)—jak.
Zdania poboczne, wyrażające albo równość, albo różność, albo podobieństwo do myśli zdania głównego, zowią się [zdaniami] porównawczemi, a spajają się z niém za pomocą spójników: jako, jak; (tak) — jak; (równie) — jak; (tak) — ile; (tak) [...]; a po stopniu wyższym: niż, niżeli, niźli, aniżeli; wreszcie: im — (tém).
Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].
Propositio simplex — zdanie gołe, complexa — rozwinięte [...], temporalis — czasowe, comparativa — porównawcze, optativa — zamiarowe, finalis — skutku, causalis — przyczynowe, conditionalis — warunkowe, concessiva — przyzwolone.