Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mowa słowiańska

Hasło w cytatach: mowy słowiańskie
Język: polski
Dział: Różne (współcześnie)
  • Głosownia: Mał/1879
  • Prawa głosowe spółgłosek: Malin/1869
  • Przedmowa do Gramatyki: Malin/1869
  • Wstęp do Głosowni. - Język słowiański i jego narzecza. - Abecadło wszechsłowiańskie. - Podział mowy odnośnie do Głosowni.: Malin/1869
  • Zdanie czwarte: Klecz/1767
  • Zdanie szóste: Klecz/1767

Cytaty

Mowa jednak ledwie znać że Słowiańska, codziennym obcowaniem z Niemcami zepsuta.

W szczegulności zaś mowiąc, mowa Słowiańska w Kolchidzie zaczęła się wprawdzie psuć z samej bliskości Narodow Azyi.

Jle do wynalezienia słow pierwiastkowych, w rożnych mowach Słowiańskich, te zdają mi się bydź dostateczne ustawy.

Będziemy tedy s każdego działu po dwa nárzecza, t. j. 6 nárzeczy nazywali językami; język zaś słowiański cały, dzielący się na 12 nárzeczy, mową słowiańską.

[...] Wszelako w mowie słowiańskiéj, a następnie polskiéj, w skutek rozlegle rozgoszczonego jotacyzmu tak obfitéj w brzmienia spółgłoskowe, kierunek taki fonetyczny mógłby być łatwo powodem wielkiéj gmatwaniny w etymologiji wyrazów, a nástępnie zaszkodziłby zrozumiałości mowy pisanéj [...].

Jeżeli głęboki ten badácz mowy ludzkiéj twierdzi i słusznie, że dlá Lingwisty mają wielką wártość nawet amerykańskie języki, to my z naszéj strony wyznać musiemy, że dlá słowiańskiego Lingwisty w ogóle, któremu jest nieodbicie potrzebną znajomość starosłowiańskiego języka, wielkiéj jest wági pod względem etymologiji znajomość gockiego; a czym jest ten ostatni dlá starosłowiańskiego w ogóle, tym jest w szczególności dokładná znajomość litewskiego języka dlá polskiego Lingwisty, zwłaszcza że jak język gocki, mający wiele spólnych piérwiastków ze starosłowiańskim, pomiędzy Sanskrytem i giermańskiemi językami, tak język litewski pomiędzy tymże Sanskrytem i mową słowiańską, a w szczególności językiem polskim, jest pośredniczącym ogniwem.

Samogłoska ѣ, którą, dla łatwiejszego porozumienia będziemy odtąd w tej gramatyce, ilekroć zajdzie konieczna tego potrzeba, dawali przez umówiony znak ê, była pierwotnie w mowie słowiańskiéj dwugłoską.