Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spółgłoska wargowo-zębowa

Język: polski

Cytaty

Wiemy, że przy wyrobieniu samogłosek język albo nic nie działa, albo bardzo mało. Toż samo powiedzieć można o spółgłoskach wargowych (b, p, m), i wargowo zębowych (f, w), gdzie te organa głównie działają.

[…] Spółgłoski zaś powiéwne v, f, których brzmienie spółgłoskowe przeniká powietrze s płuc płynące, dlá lepszego przepuszczeniá tegoż powietrzá wymáwiámy ciśnieniem górnych zębów na dolne wargi […]; lecz ściśle rzecz biorąc, możnaby je nazwać [spółgłoskami] zębowo-wargowemi [...].

Podług zatym narządów mównych można ściślej podzielić spółgłoski na: [...] [spółgłoski] wargowo-zębowe: f, w, f', w', przy których tworzeniu warga dolna zbliża się do górnych zębów.

Spółgłoska. Spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne. Spółgłoski czyste i nosowe. Spółgłoski twarde i miękkie. Spółgłoski: wargowe, wargowo-zębowe, przedniojęzykowe (zębowe i dziąsłowe), średniojęzykowe i tylnojęzykowe. Spółgłoski chwilowe (zwarte i zwarto-szczelinowe) i trwałe (szczelinowe i półotwarte).

Podług narządów mownych dzielimy spółgłoski na: 4) a) wargowe: p, p', b, b', m, m', b) wargowo zębowe: f, f', w, w', c) przednio językowe (zębowe) t, d, c, dz, s, z, ł, l, r, n, (dziąsłowe): cz, dż, sz, ż, rz, d) średnio językowe: j (oraz ć, dź, ś, ź, ń, które są równocześnie i przednio językowemi), e) tylno językowe: k, g, ch, h - k, g', ch'.

Spółgłoski (consonantes) rozróżniamy: A. Ze względu na miejsce artykulacji: ★wargowe (bilabialne, dwuwargowe), ★wargowo-zębowe (labialno-dentalne), ★przedniojęzykowe: ★zębowe (dentalne) i ★dziąsłowe (alweolarne), ★średniojęzykowe, ★tylnojęzykowe (gardłowe, gutturalne).

Przy spółgłoskach w, w', f, f' powstaje szczelina między wargą dolną a górnymi zębami. [...] Noszą one nazwę wargowo-zębowych.