Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

obrót mowy

Język: polski
Dział: Stylistyka (współcześnie)

Cytaty

Przez zamiennią rozumié się zastąpienie jednych wyrazów innemi, bez zmienienia jednak myśli. Służą do tego wyrazy blizkoznaczne, i tworzące się z nich obróty mowy, które mogą być brane jedne za drugie. Np. Stwórca albo Bóg. Jak się zowie? albo jak mu na imię? Posługują także do zamienni rozmaite, lecz jednoznaczne formy grammatyczne. Np. Twa zam. twoja; Zwiądł zam. zwiędnął.

„Król ten panował łaskawie, jego sprawiedliwość wielbił jego poddany, jego potęgi lękał się jego nieprzyjaciel.” [...] zaimek jego kilka razy użyty, odnosi się w prawdzie do tego samego rzeczownika król, lecz rządzony od coraz innego wyrazu i powtarzany przeciwko zwyczajowi języka, zaciemnia okres, i przez tożsamość brzmienia czyni go niemiłym dla ucha. Stosowniejszy byłby do wyrażenia téj myśli następny obrót mowy: „Król ten panował łaskawie, wielbiony od poddanych dla sprawiedliwości i szanowany od nieprzyjaciół dla potęgi."