terminów gramatycznych online
deklinować się
Geneza: łac. declinare 'odmieniać'
Cytaty
P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączanie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.
P. Proszę mię informować jak się imie nagina przez spadki? [...] P. Ktore części mowy mogą się staczać przez spadki czyli jak mowiemy z Łacińskiego deklinować? O. Te trzy: Imie, zaimek, i uczestnictwo.
P. Co jest Imie czyli Nomen? O. Jest słowo służące do nazywania jakiej rzeczy lub wyrażania jej jakości. P. Jak poznać ktore słowo do tej części mowy należy? O. Że się stacza przez spadki, czyli jak z Łacińskiego mowiemy, że się deklinuje.
Według pierwszego z tych imion deklinują się: pole, prawo, mięso ettc.: Oprocz że pole ma Opowiadający spadek polu; prawo i mięso, prawie, mięsie.
Inne słowa albo według tych deklinować się będą, albo [...]
Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium, ktore pochodzi od Verbum, à deklinuje się jak Nomen, przeto jest uczestnikiem tych oboch części mowy, jako czytający, czytany od słowa czytam.[...] V. Przysłowie, Adverbium [...] VI. Łączenie, Conjunctio [...] VII. Przekładanie, Praepositio [...] VIII. Interiekcya, Interjectio[...].
Do tej Części mowy, ktora sie Imieniem czyli Nomen nazywa, należą słowa, ktore się odmieniają przez spadki, czyli jak z Łacińskiego mowiemy, ktore się deklinują, tak: np. W Mianującym; ten Bòg; w Rodzącym: tego Boga; w Dawającym: temu Bogu etc.
Natura przymiotnikowa imiesłowów okazuje się w tém, że odmieniają się jak przymiotniki nie tylko przez rodzaje, ale i deklinują [się] przez przypadki.