terminów gramatycznych online
deklinować się
Geneza: łac. declinare 'odmieniać'
Cytaty
On peut dire, que trois fortes de mots composent le Discours: Ceux de la première, et seconde sorte sont flexibles; ceux de la troisieme sont inflexibles. On appelle ceux de la premiere sorte des Noms, ceux de la seconde des Verbes, et ceux enfin de la troisieme des Particules indeclinables.
[...]
Można mowić, że trzech gatunkow słowa składają mowę. Pierwszego i drugiego gatunku deklinują się, á trzeciego nie. Pierwszego gatunku jest Nomen, drugiego Verbum, á trzeciego Partykuły nie deklinujące się.
Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium, ktore pochodzi od Verbum, à deklinuje się jak Nomen, przeto jest uczestnikiem tych oboch części mowy, jako czytający, czytany od słowa czytam.[...] V. Przysłowie, Adverbium [...] VI. Łączenie, Conjunctio [...] VII. Przekładanie, Praepositio [...] VIII. Interiekcya, Interjectio[...].
Do tej Części mowy, ktora sie Imieniem czyli Nomen nazywa, należą słowa, ktore się odmieniają przez spadki, czyli jak z Łacińskiego mowiemy, ktore się deklinują, tak: np. W Mianującym; ten Bòg; w Rodzącym: tego Boga; w Dawającym: temu Bogu etc.
Jako zaś Imiona przez spadki i liczby (ktore ostatnie do słow też należą) deklinują się: tak słowa przez sposoby i czasy koniugują się.
Natura przymiotnikowa imiesłowów okazuje się w tém, że odmieniają się jak przymiotniki nie tylko przez rodzaje, ale i deklinują [się] przez przypadki.