terminów gramatycznych online
sylaba głoski, litery
Geneza: łac. syllaba < gr. syllabḗ 'połączenie, zgłoska'
Sylaba (zgłoska). Odcinek wypowiedzi stanowiący jedność ekspiracyjną, ruchową i akustyczną, posiadający jedno maksimum donośności, który potencjalnie może być fonetycznie samodzielną wypowiedzią.
Cytaty
Ná przykład: Poćże sie: gdzie sie káżdéj litery náturá własna wyraża: i káżda syllábá znácznie sie jedná od drugiéj dźieli.
Ale kiedy rzeczesz, czoło, tám już tè dwie literze,cz, w jedno spojonè przy o, jedną syllábą są.
[Górnicki] [...] tedy tu kropki bydź muszą, by sie nie zdáłá jedná sylábá buoi sie Bogá, to jest imperativus:
PRima declinatio quod literas terminales habet? Duas. Quas? a et s. Quod terminationes? Tres. Quas? a, as, es, Da exemplum, a ut Poeta, as ut Aeneas, es ut Anchises.
Pierwsze staczánie wiele liter kończonych ma? Dwie. Ktore? i wiele ma konczonych sylab? Trzy. Ktore ty syláby. Ukaż to przykłádem/ jáko skłádácz/ jáko Eneasz/ jáko Anchises.
Haec est, cuius genitivus et dativus singulares in ei divisas syllabas desinunt. To jest ktorego rodzący i dawájący máłej liczby w rozdzielone syláby kończą się.
Quae est agnitio quintae declinationis? ktore jest poznanie piątego staczania? haec est, to jest, cujus genitivus singularis terminatur in ei divisas literas, ktorego rodzący spadek liczby jednej kończy się na te rozdzielone litery, ut hic v. haec dies, hujus diei, et pluralis in erum, a wielkiej liczbie na te syllaby, ùt hi dies, horum dierum, według tego przykładu.
Nadmienia się tu tylko, iż w drugim przypadku l. p. r. m. czasem syllaba ie, cie, zie, wypuszcza się.
Ile razy przy wymawianiu wyrazu trzeba usta otworzyć, tyle ten wyraz ma zgłosek czyli sylab. Wyrazy: ja, ty, on, pan są jednogłoskowe czyli jednosylabowe; ojciec, matka, mocny, płacić — dwugłoskowe czyli dwusylabowe; tablica wesoły są trzyzgłoskowe; pożyczony, przezroczysty są czterozgłoskowe i t d.
Jedna lub więcej głosek, które wymawiamy za jednem otworzeniem ust, nazywają się zgłoską czyli sylabą. I-gła, o-gro-dnik, nie-o-stro-żny, ko-le-i.
I. — Na ostatniej zgłosce (sylabie) mają zwykle akcent:
1) wyrazy kończące się na zgłoskę nosową, n. p. irmã (irman, siostra). Wyjątek stanowią formy czasownika, n p. comem (kómeń, jedzą), andam (andaął, chodzą) i niektóre wyrazy, n. p. orphão (sierota), ultimatum (ultimatum), album (album), które należy akcentować na przedostatniej zgłosce.