terminów gramatycznych online
sylaba głoski, litery
Geneza: łac. syllaba < gr. syllabḗ 'połączenie, zgłoska'
Sylaba (zgłoska). Odcinek wypowiedzi stanowiący jedność ekspiracyjną, ruchową i akustyczną, posiadający jedno maksimum donośności, który potencjalnie może być fonetycznie samodzielną wypowiedzią.
Cytaty
A nie má nigd [= nikt] mnimać, aby to ii prożnem było, abo żeby wszędzie, syllaba, jéj, mogła być miasto niego napisana.
- Ex Terminatione Nominativi, [na przod trzebá baczyć najpierwszą syllábę, álbo terminácję Nominativi].
Ná przykład: Poćże sie: gdzie sie káżdéj litery náturá własna wyraża: i káżda syllábá znácznie sie jedná od drugiéj dźieli.
Ale kiedy rzeczesz, czoło, tám już tè dwie literze,cz, w jedno spojonè przy o, jedną syllábą są.
[Górnicki] [...] tedy tu kropki bydź muszą, by sie nie zdáłá jedná sylábá buoi sie Bogá, to jest imperativus:
PRima declinatio quod literas terminales habet? Duas. Quas? a et s. Quod terminationes? Tres. Quas? a, as, es, Da exemplum, a ut Poeta, as ut Aeneas, es ut Anchises.
Pierwsze staczánie wiele liter kończonych ma? Dwie. Ktore? i wiele ma konczonych sylab? Trzy. Ktore ty syláby. Ukaż to przykłádem/ jáko skłádácz/ jáko Eneasz/ jáko Anchises.
Haec est, cuius genitivus et dativus singulares in ei divisas syllabas desinunt. To jest ktorego rodzący i dawájący máłej liczby w rozdzielone syláby kończą się.
Wszystkie wokały przed syllábą no, krotko bywáją wymáwiane.
Syllábá Us, z języká łácinskiego przemienia się w Włoskim ná literę u, ná rzykład. Virtù Virtus Cnotá.
Kiedy dwie Vocales, w jednej Syllábie się łączą, stáją się Diphtongi, to jest, sowito brzmiące Litery, ae, oe, eu, au, jáko: Caesar, Poena, Eurus, Auster, luboć my dopiero máło co słyszymy, żeby, ae, i, oe, sowito brzmiáło, boć te pospolicie wymawiáne bywáją jáko, jedno E.
De ces Lettres on forme des syllabes. La syllabe est composée d'une, ou plusieurs Lettres p. ex. a-ma-bam. Ce mot vieut du grec συλλαβὴ [syllabḕ].
[...]
Z Liter składają się syllaby: syllaba jest złożenie jednej lub więcej Liter, v. g. a-ma-bam. To słowo pochodzi z greckiego συλλαβὴ [syllabḕ].
Materiałem, z którego tworzą się głoski, jest wydobywające się z płuc przez krtań do jamy ustnej, ewentualnie także i do nosowej, powietrze, czyli wydech. Wydech rozpada się na pojedyncze takty, to znaczy przerwamu odgraniczone, rytmiczne wyrzuty powietrza, co łatwo zauważyć, kiedy wolno wymawiamy, np. wo-da, u-li-ca, Ma-ło-pol-ska, nie-bez-pie-czeń-stwo. W obrębie jednego taktu wydechowego powstaje jedna głoska lub grupa zgłosek; jest to zgłoska albo sylaba.