Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mowa język

Język: polski

Cytaty

Oratio, Sermo Rede Mowá.

Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.

PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

Grammatyka jest nauka jakiej mowy. Mowa, jest wyrażenie myśli słowami.

O podziale Grammatyki i Mowy [...] Mowa dzieli się na ośm części.

Rożność między Nomen, Pronomen i Participium dosyć w przyzwoitym czasie pokaże się [...] Wszakże niektórzy Językow Mistrzowie wszystkie trzy części pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.

Zaimki Odnośne są, ktore odnoszą myśl o osobach lub rzeczach, o ktorych już wprzod w mowie było.

Przyimki zatem ważną grają rolę w mowie ludzkiéj, albowiem objawiają w miejscu różne względy: środek, tył, przód, odległość, wierzch, spód i t. d.

Mowa wykonywa się głosem, lub też rozmaitemi znakami; piérwsza jest ustną, druga pismem albo mimiką.

Mowa uważana być musi najprzód zewnętrznie, jako wyrób organu cielesnego, działający na drugi organ zmysłowy słuchu; powtóre, wewnętrznie, jako twór ducha, promieniejący myślami na inne duchy.

Mowa uważana pod względem głosowania, jako harmonia dźwięków tworzonych w duszy, a wydawanych głosem w pewnych przestankach, przyjmuje rozbiorowy podział na: myśli, wyrazy, zgłoski i głoski.

Mownia .... Część grammatyki zawierająca prawidła, ze względu na treść mowy.

Każdá mowa skłádá się ze zdáń , będących obrazem myśli. Każde cáłkowicie wyrażone zdanie skłádá się z wyrazów […].

Każda mowa składa się z wyrazów.