Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

mowa język

Język: polski

Cytaty

Oratio, Sermo Rede Mowá.

PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.

Naprzod się tedy termin dzieli u Fráncuzow ná dziewięć części, to jest z dziewięciorákiégo terminu powstáje mowá. á té są: ártykuł, imię, záimek, słowo, uczęstnictwo, przysłowié, przekłádánié, przyłączenié i wtrącęnié, po Fráncusku l'article, le nom, le pronom, le verbe, le participe, l'adverbe, la préposition, et l'interjection.

0 Mowie, czyli Języku, ktorego pomienione Narody używały.

Sarmatow albowiem Matki Amazonki, Serki, czyli Saracenki, lub Arabki, [...] dobrze umiały umiarkowanie, skład Imion, złączanie słow, w swojej mowie.

Przeto, i Żony Skitow, iako umiały dobrze sztukę Rycerską [...] tak i dobre ustawy mowy kształtniejszej umieć musiały: a tej w[i]adomości, do nauczenia się po Skityjsku, pożytecznie zażywały.

[...] pismo jest martwym naszych myśli obrazem, i można go czasem poprawić: mowa zaś jest zwierciadłem żywym, i przytomnym, ktorej ledwie kto (i to bardzo trudno) poprawić może.

Pytanie: Co to jest Grammatyka? Odpowiedź: jest nauka jakiej mowy. P. Co jest mowa? O. Jest wyrażenie myśli przez słowa.

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy.

SAMOGŁOSKI, 16. Czém są w mowie, 336, 338, 356. W języku polskim są brzmieniami wątłemi, 84, 92, 105. Ich brzmienie pochyla się dla pobocznych spółgłosek, 85,90,308. Brzmienie samogłosek zmieniało się w naszéj mowie, 91, 94, 101.

GRAMMATYKA jest nauką prawideł mowy ustnej i pisanej, a mowa składa się z wyrazów.

Tak zaszczytne i dzielne pobudki dodawały mi siły do mozolnego śledzenia natury mowy naszej w nader licznych jej rozmaitościach.

Jedném z największych dobrodziejstw Bożych wylanych na ludzi, jest mowa, w któréj się uczucie, rozum, wolna wola i całe jestestwo człowieka odbija.

Mowa jest to wyrażenie myśli naszych drugim osobom. [...]P. Iloraka jest mowa? O. Trojaka: ustna jakiéj używamy w rozmowie; piśmienna, którą się posługujemy w listach lub dziełach pisanych, i migowa , właściwa dzieciom maleńkim i głuchoniemym ludziom. P. Z czego się mowa tworzy? O. Mowa tworzy się ze zdań, w których się myśli nasze zawierają [...].