Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

część zdania

Język: polski
EJP 1991, 50 Definicja współczesna

Części zdania – elementy wyodrębniane w zdaniu na podstawie funkcji syntaktycznych, jakie w nim pełnią. W językoznawstwie tradycyjnym wyróżniano następujące podstawowe cz. z.: podmiot, orzeczenie, dopełnienie, przydawkę i okolicznik. W funkcji tej samej cz. z. mogą wystąpić różne pod względem kategorialnym elementy językowe (różne części mowy, pojedyncze wyrazy, grupy wyrazowe, a nawet zdania).

Cytaty

Każde zdanie zamyka w sobie trzy części: naprzód rzecz, powtóre przymiot rzeczy, potrzecie sądzenie nasze, jak ów przedmiot przystoi rzeczy.

Podmiot jest zatem najważniejszą częścią zdania.

Zdanie składać się powinno z dwóch głównych części. Pierwszą a zarazem i najważniejszą czę­ścią zdania jest to, o czem się mówi [...]. Taką część zdania nazywamy podmiotem. Drugą konieczną częścią zdania jest to, co się podmiotowi przypisuje. Wszelkie zatem wyrażenia, które powiadają: czem jest, albo: jakim jest, albo: co czyni podmiot, nazywamy orzeczeniem (od: orzekać, czyli: wypowiadać).

Wyraz więc jest to część zdania, a zarazem grupa pewnych dźwięków albo grupa pewnych liter.

Części zdania. Zdanie rozpada się na części. Wyraz będący zestawieniem [...] stanowi tylko jedną część zdania, podobnie jak i złożone formy gramatyczne [...]. Nie jest też częścią zdania przyimek, ale tworzy ją dopiero razem z odnośnym rzeczownikiem, zaimkiem (ewent. innym wyprazem w znaczeniu rzeczownika użytym).