Historical dictionary
of grammatical terms online

część mowy

Language: polski
Etymology: łac. pars orationis
EJO 1999, s. 99 Contemporary definition

Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.

Quotations

Partes sermonis – części mowy.

Co można rozeznać początkiem, złożeniem, kończeniem rzeczeń, i powtorzeniem liter [...] 2.) Złożeniem, że przekładania podług sylab zawsze oddzielają się od części mowy, z któremi one złożone [...] воз-ношу, wynoszę, a nie во-зношу.

[Сїе можно различить началомъ, сложенїемъ, окончанїемъ реченїй и усугубленїемъ буквъ.[...] 2) Сложенїемъ, что предлоги по складамъ всегда отдѣляются отъ частей сло́ва, съ которыми они сложены; хотя бы вышеписанному пра́вилу противно было, напр. воз-ношу, а не во-зношу; не смотря на то, что отъ зн, знаю, зной начинаются. Łomonosow, 1757, § 102.]

CZĘŚĆ IV. o Posiłkowych, albo służebnych częściach mowy (de Auxiliaribus seu servilibus partibus orationis).

Tę omyłkę postrzegł Jakubowicz, i daje bardzo dobre prawidło, że przysłówek nie, wtenczas jest oddzielną częścią mowy, kiedy jest wyrazem zaprzeczającym.

Pod względem różności znaczenia dzielą się słowa na dziewięciorakie rzędy, które się częściami mowy nazywają; te są: 1. Rzeczownik 2. Przymiotnik 3. Liczbownik 4. Zaimek 5. Czasownik 6. Przysłówek 7. Przyimek 8. Spójnik 9. Wykrzyknik.

Dziewięć jest części mowy w języku angielskim: przedimek, imię czyli rzeczownik, przymiotnik, zaimek, słowo, przysłówek, przyimek, spójnik i wykrzyknik.

Pyt. Ileż mamy części mowy w Mowopisowni polskiej (czyli gramatyce ?). Odp. Dzięsięć następnych, pierwsze z onych szesć są odmiennemi, a cztery ostatnie nie odmiennemi.

Trzecia część mowy. "Przymiotniki". Powszechne trzyrodzajowe i trzystopniowe, z przysłówkami takoż trzystopniowemi.

Kopczyński O. [Onufry] "Zadziwmy się rozumowi temu w rodzajowaniu Imion, co samo i w jinszych częściach obaczymy mowy".

Przyrostek by razem ze spójnikami: aby, oby, gdyby, chociażby... z czasownikami: byłoby, dałbym, widziebyliście... i z innemi częściami mowy: jabym, cożbyś, długoby, wybyście, radzibyśmy.

Części mowy. Przedimki.

W języku portugalskim rozróżnia się dziesięć części mowy (partes do discurso) [...].