Historical dictionary
of grammatical terms online

część mowy

Language: polski
Etymology: łac. pars orationis
EJO 1999, s. 99 Contemporary definition

Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.

Quotations

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.

Namiestnictwo jest część mowy, ktorej wystrzegájąc się częstego powtarzánia Imion záżywamy, miásto sámych Imion.

Verbum názywa się słowo lub część mowy, ktora przez czasy i osoby staczána bywa, znácząc co czynić abo przyjmowáć.

Co można rozeznać początkiem, złożeniem, kończeniem rzeczeń, i powtorzeniem liter [...] 2.) Złożeniem, że przekładania podług sylab zawsze oddzielają się od części mowy, z któremi one złożone [...] воз-ношу, wynoszę, a nie во-зношу.

[Сїе можно различить началомъ, сложенїемъ, окончанїемъ реченїй и усугубленїемъ буквъ.[...] 2) Сложенїемъ, что предлоги по складамъ всегда отдѣляются отъ частей сло́ва, съ которыми они сложены; хотя бы вышеписанному пра́вилу противно было, напр. воз-ношу, а не во-зношу; не смотря на то, что отъ зн, знаю, зной начинаются. Łomonosow, 1757, § 102.]

CZĘŚĆ IV. o Posiłkowych, albo służebnych częściach mowy (de Auxiliaribus seu servilibus partibus orationis).

Poznanie części mowy każdéj z osobna zależy na tym, aby wiedziéć, w czym jedna do drugiéj podobna, a w czym różna. Różnica jednéj części mowy od drugiéj nie zależy na saméj powierzchowności, to jest na zakończeniu, odmianie, rządzie i t. d., ale także na wewnętrznym ich znaczeniu.

Szt/1854, p. 7 Definition

Jest dziesięć osobnych części mowy, które w takim kładę porządku jak następują: rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imięsłów, przysłówek, przyimek, spójnik, wykrzyknik, do tych należy także przyrost.

Szt/1854, p. 9 Definition

Wszelka część mowy, czyli wszelki wyraz.

Mowa polska, jak i każda inna, składa się z różnorodnych wyrazów, które zowią się częściami mowy. W języku polskim rozróżniamy następujących dziewięć części mowy: 1. rzeczowniki, 2. zaimki, 3. przymiotniki, 4. liczebniki, 5. czasowniki czyli słowa, 6. przysłówki, 7. przyimki, 8. spójniki. 9. wykrzykniki. Każdy wyraz jest jakąś częścią mowy.

Język portugalski ma dziesięć [sic!] części mowy, i to: rzeczownik (substantivo), przymiotnik (adjectivo), zaimek (pronone), czasownik (verbo), przysłówek (adverbio), przyimek (preposição), spójnik (conjuncção), wykrzyknik (interjeição).