terminów gramatycznych online
część mowy
Geneza: łac. pars orationis
Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.
Cytaty
Partes sermonis – części mowy.
CZĘŚĆ [...] - 2) gram.: 'część mowy' część mowy pars oracionis R y5v (md) [...] Części mowy, działy, rozdziały partes oracionis RN (k. tyt.).
PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.
Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.
W języku polskim części mowy jest dziesięć: istotnik, słowo, zaimek, przymiotnik, imiesłów, liczebnik, przysłówek, przyimek, spójnik, wykrzyknik. Istotnik (rzeczownik) przymiotnik i liczebnik mogą być nazwane w ogólności imieniem. Piérwsze sześć nazywają się odmiennemi, a ostatnie cztéry nieodmiennemi [...].
Pyt. Ileż mamy części mowy w Mowopisowni polskiej (czyli gramatyce ?). Odp. Dzięsięć następnych, pierwsze z onych szesć są odmiennemi, a cztery ostatnie nie odmiennemi.
Trzecia część mowy. "Przymiotniki". Powszechne trzyrodzajowe i trzystopniowe, z przysłówkami takoż trzystopniowemi.
Kopczyński O. [Onufry] "Zadziwmy się rozumowi temu w rodzajowaniu Imion, co samo i w jinszych częściach obaczymy mowy".
Mówiliśmy dotąd o rozmaitych rodzajach wyrazów: mówiliśmy o rzeczownikach, przymiotnikach, zaimkach, liczebnikach, czasownikach, przysłówkach, przyimkach, i wykrzyknikach. A dlaczegośmy o nich mówili? Oto dlatego, że z nich jakby z części składa się cała mowa nasza. Nazwano je też przeto częściami mowy.
Przy pomocy wyrazów nazywa człowiek najrozmaitsze zjawiska świata otaczającego i swojego życia wewnętrznego. Są tam różne przedmioty, znamienne właściwościami, wykonujace czynności, pozostające względem siebie w różnych stosunkach. Ze względu na to, co dany wyraz nazywa i w jaki sposób tę treść znaczeniową wyraża, dokonuje gramatyka podziału wszystkich wyrazów na tzw. części mowy.