Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

część mowy

Język: polski
Geneza: łac. pars orationis
EJO 1999, s. 99 Definicja współczesna

Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.

Cytaty

Namiestnictwo jest część mowy, ktorej wystrzegájąc się częstego powtarzánia Imion záżywamy, miásto sámych Imion.

Verbum názywa się słowo lub część mowy, ktora przez czasy i osoby staczána bywa, znácząc co czynić abo przyjmowáć.

Co można rozeznać początkiem, złożeniem, kończeniem rzeczeń, i powtorzeniem liter [...] 2.) Złożeniem, że przekładania podług sylab zawsze oddzielają się od części mowy, z któremi one złożone [...] воз-ношу, wynoszę, a nie во-зношу.

[Сїе можно различить началомъ, сложенїемъ, окончанїемъ реченїй и усугубленїемъ буквъ.[...] 2) Сложенїемъ, что предлоги по складамъ всегда отдѣляются отъ частей сло́ва, съ которыми они сложены; хотя бы вышеписанному пра́вилу противно было, напр. воз-ношу, а не во-зношу; не смотря на то, что отъ зн, знаю, зной начинаются. Łomonosow, 1757, § 102.]

CZĘŚĆ IV. o Posiłkowych, albo służebnych częściach mowy (de Auxiliaribus seu servilibus partibus orationis).

Wyraz jest to część mowy, mająca jakieś znaczenie w myśli.

Mówiliśmy dotąd o rozmaitych rodzajach wyrazów: mówiliśmy o rzeczownikach, przymiotnikach, zaimkach, liczebnikach, czasownikach, przysłówkach, przyimkach, i wykrzyknikach. A dlaczegośmy o nich mówili? Oto dlatego, że z nich jakby z części składa się cała mowa nasza. Nazwano je też przeto częściami mowy.