of grammatical terms online
część mowy
Etymology: łac. pars orationis
Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.
Quotations
PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.
Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.
Dwoje znaczenia, lub więcej, słowa mające (eaquivoca) ażeby słuchającego nie łudziły, a do inszej myśli (procz tej, ktorą ma mowiący) nie przeciągały; potrzeba wesprzeć przydatnemi, albo tak złączyć z inszemi częściam[i] mowy, żeby słuchający mogł dobrze zrozumieć mowiącego.
O Słowach pochodzących. Nie masz prawie żadnego słowa, od którego by wiele innych słów nie pochodziło, już w różnych częściach mowy, już w tejże samej.
Tę omyłkę postrzegł Jakubowicz, i daje bardzo dobre prawidło, że przysłówek nie, wtenczas jest oddzielną częścią mowy, kiedy jest wyrazem zaprzeczającym.
Pod względem różności znaczenia dzielą się słowa na dziewięciorakie rzędy, które się częściami mowy nazywają; te są: 1. Rzeczownik 2. Przymiotnik 3. Liczbownik 4. Zaimek 5. Czasownik 6. Przysłówek 7. Przyimek 8. Spójnik 9. Wykrzyknik.
W języku polskim części mowy jest dziesięć: istotnik, słowo, zaimek, przymiotnik, imiesłów, liczebnik, przysłówek, przyimek, spójnik, wykrzyknik. Istotnik (rzeczownik) przymiotnik i liczebnik mogą być nazwane w ogólności imieniem. Piérwsze sześć nazywają się odmiennemi, a ostatnie cztéry nieodmiennemi [...].
Pyt. Ileż mamy części mowy w Mowopisowni polskiej (czyli gramatyce ?). Odp. Dzięsięć następnych, pierwsze z onych szesć są odmiennemi, a cztery ostatnie nie odmiennemi.
Trzecia część mowy. "Przymiotniki". Powszechne trzyrodzajowe i trzystopniowe, z przysłówkami takoż trzystopniowemi.
Kopczyński O. [Onufry] "Zadziwmy się rozumowi temu w rodzajowaniu Imion, co samo i w jinszych częściach obaczymy mowy".
§ 47. Części mowy. Mowa nasza składa się z wyrazów, dla tego wyrazy nazywają się częściami mowy. Jedne z tych wyrazów w mowie pozostają bez zmiany, w jednej stałej postaci (np. do, pomiędzy, nigdy, iż, ani, i t. d.) i te nazywamy częściami mowy nieodmiennemi; inne zaś pojawiają się w postaci coraz to innej zależnie od ich stosunku i związku z innemi wyrazami [...] (np. dom, domowi, w domu, domem; świat, na świecie; wielki, wielkiego, wielkich; poznaję, poznawał, poznany, poznaj i t. p.) i te otrzymały nazwę części mowy odmiennych.
Części mowy. Przedimki.
W języku portugalskim rozróżnia się dziesięć części mowy (partes do discurso) [...].
Język portugalski ma dziesięć [sic!] części mowy, i to: rzeczownik (substantivo), przymiotnik (adjectivo), zaimek (pronone), czasownik (verbo), przysłówek (adverbio), przyimek (preposição), spójnik (conjuncção), wykrzyknik (interjeição).