końcówka rodzajowa

Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Gr/1861
• Malin/1869
• Jes/1886
• Łoś II/1925

UWAGA II. Orzecznik czasowy i łącznik zgadzają się z podmiotem w rodzaju tylko w czasach przeszłych i przyszłym niedokonanym, ponieważ w tych tylko czasach mają końcówki rodzajowe, n. p. piszę (na wszystkie trzy rodzaje), ale: pisałem, am, om i będę pisał, a, o. Podobnie: jestem, ale: byłem, am, om.

Nie wszystkie głoski przybyszowe, jako to: pogłosy (afformativa), końcówki rodzajowe, skłonnikowe i osobowe, jako téż przyrostki mogą, być uwáżane za zásuwki. Ta jest przyczyna, że w każdym języku rodziny jafeckiéj ograniczoná jest liczba głosek zásuwnych w posłowiu, czyli na końcu wyrazów [...].

Jimiesłów niedokonany na ąc, zaprzeszły na vsi są nieodmienne, t j. w tej jednéj żeńskiéj formie służą na wszystkie rodzaje i liczby. Jimiesłów zaś przeszły według potrzeby przybierá końcówki rodzajowe w obudwu liczbach, jako to: był, była, było, byli [...].

Przymiotnik ma trzy formy czyli końcówki rodzajowe: męską, żeńską i nijaką.

Oprócz piérwiastku wyróżniamy w wyrazie także jeszcze i źródłosłów czyli temat, który nazywa się także osnową. Źródłosłowem zowiemy tę część wyrazu, któ­ra, pozbawiona końcówek rodzajowych, deklinacyjnych i konjugacyjnych, tworzy stałą podstawę odmiany; np. w wyrazie: urod-a, urod-y, urod-ę, urod-ą, itd.,— urod jest właśnie źródłosłowem, tematem czyli osnową odmiany. Źródłosłów urabia się jużto z piérwiastku przez dodanie przybranek lub przyrostków, już też bywa nim niekiedy i sam piérwiastek.

W zakresie imion nieosobowych, kończących się na -o, -e istniały pewne wahania w końcówkach rodzajowych; formy: w powodziu Fl. 16, w podrożu u Opalińskiego, wskazują na dawne formy nijakie: powodzie, podroże, wyparte obecnie przez żeńskie: powódź, podróż.