terminów gramatycznych online
zanik samogłoski
Język: polski
Cytaty
Zanik samogłoski i, y. § 124. Dzisiejsze wyrazy obce, jak: re-li-gja, li-nja, Ma-rja, hi-sto-rja w dawnej polszczyźnie miały postaci: re- li-gi-ja, li-ni-ja, Ma-ry-ja, hi-sto-ry-ja, to jest były dłuższe o jedną zgłoskę (re-li-gja i re-li-gi-ja) i wymawiały się z naciskiem na przedostatniej zgłosce, na i, y (re-li-gí-ja, li-ní-ja, Ma-rýja, hi-sto-rý-ja). Wskutek przeniesienia tego przycisku na trzecią zgłoskę od końca (re-lí-gi-ja, hi-stó-ry-ja) samogłoski te: i, y, pozbawione przycisku, nie wymawiały się wyraźnie i wkońcu zanikły; wskutek tego wyrazy skróciły się o jedną zgłoskę: re-lí-gja, hi-stó-rja itp.
Długość przy pierwotnej krótkiej bóść móc [...] polega na wzdłużeniu po zaniku końcowej samogłoski [...]; w kasz.-słow. jest na odwrót tendencja do uogólnienia krótkiej [...].
Zmiany głoskowe (historyczne), wskutek przyczyn głosowych i analogicznych (np. niosę > niesę, analogicznie do niesiesz, niesie). A. Ilościowe (kwantytatywne): a) w ★iloczasie głoski [...]; b) zanik samogłoski np. tak > tako.