of Grammatical Terms online
imię nazwa, część mowy
Etymology: łac. nomen
Nomen (imię). Tradycyjnie (od starożytności) leksem odmieniający się przez przypadki, tj. w językach takich jak łacina czy polski rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik. Na zasadzie analogii pojęcie nomen w językach nie mających kategorii fleksyjnej przypadku lub wykorzystujących ją w inny sposób (dla innych klas wyrazów) odnosi się do leksemów pełniących podobne funkcje semantyczne i syntaktyczne.
Quotations
Nomen, est Pars Orationis, quae rem significat, non agere aliquid aut pati. hoc est. Imię zámyka w sobie imioná wszystkich osob, i rzeczy, ták widomych jako i niewidomych: Vt Deus, Bog. Homo, Człowiek.
Imię jest dwojákie / Substantivum & Adjectivum.
WTORA CZĘSC DE NOMINE Eiusque ACCIDENTIBUS. O Imieniu i jegoż przypadkách. Imię jest dwojákie, Substantivum et Adiectivum
Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium [...] V. Przysłowie, Adverbium [...] VI. Łączenie, Conjunctio [...] VII. Przekładanie, Praepositio [...] VIII. Interiekcya, Interjectio.
Do tej Części mowy, ktora sie Imieniem czyli Nomen nazywa, należą słowa, ktore się odmieniają przez spadki, czyli, jak z Łacińskiego mowiemy, które się deklinują, tak: np. [...] w Dawającym: temu Bogu etc.
Rożność między Nomen, Pronomen i Participium dosyć w przyzwoitym czasie pokaże się [...] Wszakże niektórzy Językow Mistrzowie wszystkie trzy części pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo. Imie dzieli się na I. Substantivum i Adjectivum. Substantivum jest, ktoremu jeden tylko z tych Artykułow dodać się może, albo ten, albo ta, albo to.
Trzeba wiedzieć ogolnie najpierwej co to jest Rodzaj, Liczba, i Spadek w Słowach, bo te trzy własności mają Imiona, Artykuły, Zaimki, i Ucześnistwa.
Imie [...] Jest Słowo, ktorym się każda rzecz nazywa czyli mianuje.
P. Wiele tedy jest Rożnic Szczegolności tych Imion? O. Dwie: Jestotne Imie (le Nom substantif) i Dodane Imie (le Nom adjectif).
Nomen quid est? imię co jest? pars orationis, część mowy, per casus, przez spadki, declinabilis, staczająca się, rem sine tempore significans, rzecz bez czasu znacząca, proprie, właśnie, ut Roma, jako Rzym, Tiberis, Tyber, communiter, pospolicie, ut Urbs, jako Miasto, flumen, rzeka.
Nomen est duplex, imię jest dwojakie, substantivum, ut homo, istotne jako człowiek, adjectivum, ut devotus, przydatne jako nabożny.
Ja imię rozdzielam na trzy osobne części mowy, te są: rzeczownik, przymiotnik i liczebnik, gdyż każda z nich ma swoje osobne znaczenie, odmianę i rząd.
Słusznie rzeczownik zowiemy także imieniem rzeczownem, każda bowiem rzecz musi mieć przecie swoję nazwę, swoje imię i tak np. rzecz, na której leżą zwykle książki i papiery nasze, ma imię „stół” [...].
Rzeczowniki, przymiotniki, zaimki i liczebniki nazywamy ogólnie imionami.
Co się tyczy przysłówka „nie,“ pamiętać należy, że takowy spaja się właściwie tylko z imionami (rzeczownikami, przymiotnikami, imiesłowami...).