terminów gramatycznych online
imię nazwa, część mowy
Geneza: łac. nomen
Nomen (imię). Tradycyjnie (od starożytności) leksem odmieniający się przez przypadki, tj. w językach takich jak łacina czy polski rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik. Na zasadzie analogii pojęcie nomen w językach nie mających kategorii fleksyjnej przypadku lub wykorzystujących ją w inny sposób (dla innych klas wyrazów) odnosi się do leksemów pełniących podobne funkcje semantyczne i syntaktyczne.
Cytaty
De nominibus artificum. von namen der handewercks leuthe. Imioná rzemiesnikow.
Terrarum gentium et civitatum vocabula. Namen der lender, volcker, und stedte. Imioná ziem, ludzi, i miast.
Virtutum vocabula. Namen der eugenden. Imioná cnot.
NOMINA CIVITATUM. Namen der Städte. Imioná Miast.
Nomen Imię. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.
Rożność Nominum, Imion. 3. Nomen jest Słowko, przed ktorem kłaść możemy, hic, haec, hoc, ten, tá, to. jáko hic homo, ten człowiek, hic Pater, ten Ojciec, haec Maus, tá ręká, hoc Animal, to zwierzę.
Litera w, która się kładzie przed imionami, raz sama, drugi raz z literą e złączona bywa [...] Spytałby kto, czemu też nie mowię: we lesie, we mieście, we Warszawie?
Czyli imiona konczące się na a oskarżający spadek konczyć powinny ą czyli ę [...] wielkę łaskę, albo: wielką mi łaską czynisz [...] Rowna tej wątpliwość jest o rządzeniu słow imionami: Na przykład pospolicie mowiemy, Dwoch mi powiedziało [...] ktore w mianującym, położone bydź powinny: Dwaj mi powiedzieli.
Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączanie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.
P. Co jest Imie czyli Nomen? O. Jest słowo służące do nazywania jakiej rzeczy lub wyrażania jej jakości. P. Jak poznać ktore słowo do tej części mowy należy? O. Że się stacza przez spadki, czyli jak z Łacińskiego mowiemy, że się deklinuje.
(*) Nie sądzę tu być rzeczą potrzebną Poczynających dowcipy rożnicę między Nomen, Pronomen i Participium mieszać bardziej niżeli objaśniać; dosyć się to w przyzwoitym czasie wykona, kiedy Uczeń pojąwszy dobrze Nomen przyjdzie do dalszych części mowy. Wszakże niektórzy Grammatycy wszystkie te trzy części mowy pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.
P. Wielorakie jest Imie? O. Dwojakie: Istotne od Łacinnikow nazwane Substantivum, i Przydatne czyli Adiectivum.
Toż samo dzieje się w imieniu: jaki, nap: niejaki, jakikolwiek.
Przyimek tak nazwany, że się kładzie przy imieniu dopomagając mu do wyrażenia różnych okoliczności, których ono ani swoją końcówką, ani odmianą przez przypadki wyrazić nie może: wynagradza zatem brak przypadków wyrażających rozmaite względy.
Do części mowy odmiennych należą: rzeczowniki, przymiotniki, zaimki, liczebniki i słowa (zwane niekiedy czasownikami). Pierwsze cztery gatunki wyrazów nazywają się także ogólnie imionami.