Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba mnoga

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

Gdy zaś wiele jest rzeczowników różnego rodzaju i liczby, natenczas jeżeli rzeczowniki są, żywotne ludzkie; wtedy przymiotnik zgadza się z rodzajem przedniejszym. [...]

Jeżeli zaś rzeczowniki nieżywotne lub oznaczające zwierzęta; wtedy przymiotnik zawsze kładzie się w rodzaju żeńskim liczby mnogiej np. rozum i nauka potrzebne.

Imiona zbiorowe oznaczające tytuł, lub godność, mają po sobie słowo w l. m. w rodzaju przedniejszym lub r. n. l. p. np. Księztwo przyjechało; wujostwo przybyło, lub przybyli.

Liczba mnoga tworzy się poprzez dodanie głoski s do rzeczownika liczby pojedyńczéj.

Liczba mnoga.

Liczba pojedyńcza, podwójna, mnoga [lp. ld. lm.]. Można opuszczać liczba, albo téż mówić: pojedyńczość, podwójność, mnogość.

Liczba pojedyńcza, podwójna, mnoga [lp. ld. lm.]. Można opuszczać liczba, albo téż mówić: pojedyńczość, podwójność, mnogość.

Formy l. mnogiej tych przymiotników przed miękkim ń i przysłówki mają ś, ź: boleśni [...] żeleźniak itp.

Przed zakończeniem na i (y) w I. przyp. l. m. rzeczowników osobowych męskich z osnową na „r”, np. amatorzy [...] chorzy itp.

W II. p. l. p. i l. mn. rzecz. r. ż. na ja mają końcówki ji: tej kolonji i tych kolonji itd.

§ 23. Mówimy: nasz ojciec, nasi ojcowie; jedno jabłko, cztery jabłka; biała mysz, trzy białe myszy i t. d. Rozróżniamy więc w rzeczownikach i liczbę, t. j. ilość osób lub rzeczy. W języku polskim mamy dwie liczby: pojedynczą i mnogą.

§ 36. W I-ym przypadku licz. mnogiej mówimy: ci aniołowie lub anieli; owi chłopi, tamci panowie, sami goście, ci kupcy, chłopcy; te konie, owe chłopy, owe Włochy, tamte pany, same doktory.

§ 37. W IV-ym przyp. licz. mn. mówimy — kogo? co? aniołów, panów, wójtów; — kogo? co? konie, liście, stoły, gościńce.

Liczby: pojedyncza, mnoga, podwójna.

Rozróżniamy deklinację rzeczowników [...] Rodzaje: męski, żeński, nijaki. Odmiana męsko osobowa rzecz. (M. Anieli...) i rzeczowa w l. mn. (Anioły...)

Strona czynna. Tryb orzekający. [...] Tryb przypuszczający. Czas teraźniejszy: l. p. pisałbym, pisałabym, pisałobym - byś, by, l. m. pisalibyśmy [...] Czas przeszły: pisałbym był, pisałabym była... Tryb rozkazujący.