Historical dictionary
of grammatical terms online

liczba mnoga

Language: polski
EJO 1999, 337 Contemporary definition

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Quotations

Liczba mnoga używa się, kiedy o wielu jednakich przedmiotach mówimy.

L. poj. we wszystkich przypadkach: dominium; w l. mn. M. dominia.

W licz. mn. idą zupełnie jak Rzeczowniki; np. hrabiowie, -ów, -om, -ami, -ach.

Liczba mnoga tworzy się poprzez dodanie głoski s do rzeczownika liczby pojedyńczéj.

Liczba mnoga.

W rossyjskim języku słowo być oznaczające istnienie [...] (глагол быть [...]) w czasie teraźniejszym nie używa się w liczbie mnogiéj.

Również kréskuje się é we wszystkich osobach cz. ter. lub przysz. słów: umié, rozumié, wié [...] wyjąwszy osobę 3cią licz. mn. umieją, śmieją i t. p..

Liczbą w gramatyce nazywamy końcową odmianę istotników czyli imion rzeczownych, dla oznaczenia jednéj albo téż wielu istot. Liczb jest dwie: pojedyńcza, w któréj używamy istotnika, gdy mówiemy o jednéj istocie […]; mnoga, w któréj używamy istotnika, gdy mówiemy o dwóch, kilku lub więcéj istotach [...].

Zaimek, zastępujące dopełnienie, gdy czynność podmiotu jest zwrócona na sam podmiot, nazywa się zaimkiem zwrotnym; używamy go bez względu, czy osoba jest piérwsza, druga, czy trzecia, liczby pojedyńczéj, czy mnogiéj, wszystkich trzech rodzajów.

W odmianach rzeczowników rozróżniamy dwie liczby: liczbę pojedynczą i liczbę mnogą. Liczby pojedynczej używamy wtenczas, gdy mówimy o jednej tylko osobie lub rzeczy, np. człowiek, uczeń, pan, ogród, koń, pies, drzewo, pióro. Liczby mnogiej zaś używamy wtenczas, gdy mówimy o dwóch lub więcej osobach lub rzeczach, np. ludzie, uczniowie, panowie, ogrody, konie, psy, drzewa, pióra itd.

W liczbie mnogiej nie rozróżniamy rodzajów, lecz dwie formy, tj. formę osobową i formę rzeczową.

Powtóre rozróżniamy dwie liczby: 1. liczbę pojedynczą, gdy się mówi o jednéj tylko osobie działającéj, np. Pracuję, modlisz się, bawi się, i 2. liczbę mnogą, gdy mówimy o dwóch lub więcéj działających osobach lub rzeczach, np. Rolnicy orzą. Owce pasą się. Oni piszą.

Liczby: pojedyncza, mnoga, podwójna.

Rozróżniamy deklinację rzeczowników [...] Rodzaje: męski, żeński, nijaki. Odmiana męsko osobowa rzecz. (M. Anieli...) i rzeczowa w l. mn. (Anioły...)

Strona czynna. Tryb orzekający. [...] Tryb przypuszczający. Czas teraźniejszy: l. p. pisałbym, pisałabym, pisałobym - byś, by, l. m. pisalibyśmy [...] Czas przeszły: pisałbym był, pisałabym była... Tryb rozkazujący.