Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj czynności intensywny

Hasło w cytatach: intensywny rodzaj, rodzaj intensywny
Język: polski
Geneza: n.-łac. intensivus 'silny'
Dział: Słowotwórstwo, Semantyka (współcześnie)

Cytaty

Rodzaj intensywny oznacza czynność, w której nie tylko wynik, lecz i wykonanie odznacza się znacznym stopniem natężenia, nap. przerazić, przestraszyć.

Nie możemy się tu bliżej zastanawiać nad systemem prof. Szobera, może jednak nie będzie bez korzyści przedstawić jego całość, tem bardziej, że w „Gramatyce" jest on omówiony w całości, ale niema tam tablicy, któraby zestawiła i unaoczniła poglądowo wszystkie jego szczegóły [...]. Tę tablicę właśnie tu podajemy:

A. Zakres trwania rodzaj 1. niedokonany „ 2. dokonany [...]

C. Charakter ilościowy „ 1 a. rosnący, augmentatywny ndk.: rozpalać [...]

3.efektywny: wystraszyć

4.intensywny: przestraszyć

Czasowniki (verbum, słowo), wyrazy oznaczające czynności lub stany: Z uwagi na znaczenie odróżniamy: I. Rodzaj (postać, sposób) czynności: [...] B. ze względu na przebieg czasowy , jego charakter i wynik: 1. ★jednokrotny [...]; 2. ★wielokrotny [...]; 14. intensywny, czynność energiczna z gruntownym i trwałym wynikiem, np. przestraszyć.

Intensivum, intensywny rodzaj, p. czasowniki I B 14.

rodzaj [...] 4. jęz. a) w zastosowaniu do rzeczowników [...]. b) w zastosowaniu do czasowników : α) «postać dokonana i niedokonana»: Kategorią, której wyrazistość morfologiczna w historii języka polskiego zarysowała się ze wzrastającą siłą, jest kategoria rodzaju czasowników. Z bardzo nielicznymi wyjątkami każdy czasownik polski jest dziś albo dokonany, albo niedokonany. β) «klasa słowotwórcza czasowników, wyodrębniona na podstawie takich właściwości znaczeniowych, jak jednokrotność i wielokrotność»: Rodzaj intensywny oznacza czynność, w której nie tylko wynik, lecz i wykonanie odznacza się znacznym stopniem natężenia, np. przerazić, przestraszyć. SZOBER. Gram. 143.