terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Teraźniejszy czás znaczy ákcyą dopiero się dziejącą, jáko to je chante, śpiewam [ʃpiewam].
Le tems présent, czás teraźniejszy.
Czás po Fr. le temps [...] jest trojáki. bo cokolwiek sie dzieje, to álbo teras, i to jest czás teráźniejszy, który sie téż obecnym i niniejszym nazywa, po Fr. le présent [...]. álbo sie dziać będzié, i to jest czás przyszły, po Fr. futur [...]. álbo sie już stáło, á to jest czás przeszły.
Czas Teraźniejszy Trybu Oznajmującego. Wyraża rzecz która się teraz staje.
[Verbum tempora] Praesens. [Słow czasy] Teraźniejszy.
[...] Słowa dokonane nie mają czasu teraźniejszego, bo to z ich naturą zgodzić się nie może. Ony bowiem znaczą dokonanie rzeczy, a czas teraźniejszy wyraża rozpoczęcie, lub ciągnienie rozpoczętéj rzeczy […].
Czas teraźniejszy, jako nierozdzielny moment, jeden tylko jest, przeto téż i odmiany słowa, tę okoliczność wyrażające, jedne są zawsze. A gdy chcemy wyrazić częste lub ustawiczne bycie, czynienie, lub branie czego, mamy na to osobny gatunek słów, częstotliwemi zwanych, np. bywam, przesiaduję [...], albo nie mając takiego słowa, wyrażamy tę okoliczność przysłówkiem, lub innym jakim wyrazem, np. nigdy nie kłamię, często wątpię, wszystko rozstrzygam.
Toż samo postrzegamy na czasownikach, mających czas teraźniejszy w piérwszéj osobie 1. p. na dę, dnę, lub w trzeciej osobie téjże liczby na dzie, dnie, kończący się, że głoska d pierwszej osoby, lub dź trzeciej zamienia się na ś, po którém umieszczona charakterystyka ć tworzy tryb bezokoliczny, jako to: bo-d-ę bo-dź-e bo-ś-ć.
Formy zaś czasu teraźniejszego w niektórych klassach słów, odróżniają się znacznie od form trybu bezokolicznego: klął, kląć, KLNIE.
O UŻYCIU CZASÓW
Używanie czasów bywa różne, w miarę potrzeby, i możemy powiedzieć:
w Czasie Teraźniejszym
Chociaż talent jest darem natury, jednak rozwija go nauka, a ciągła wprawa doskonali.
§ 97. Na wschodzie świta prześliczna zorza, [...].
Czasowniki, oznaczające czynność, która się teraz albo zwykle odbywa, położone są w czasie teraźniejszym.