terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Ю. zamiast Я. w trzeciej osobie wielkiej liczby terazniejszego i przyszłego czasu wtorego sprzęzenia (praesens et futurum tempus secundae coniugationis) nieporządkowie używa się: строютъ, zamiast строятъ, budują.
Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych. Od prostych. 1.) Terazniejszy (Praesens): трясу trzęsę [...] 2.) Przeszły niedoskonały (Praeteritum imperfectum): трясъ trząsł [...] 3.) Przeszły jednokrotny (Praeteritum unicum): тряхнулъ trząsnął [...] 4.) Dawno przeszły pierwszy (Plusquam perfectum primum): тряхивалъ trząsywał [...] 5.) Dawno przeszły wtóry (Plusquam perfectum secundum): бывало трясъ bywało trząsł [...] 6.) Dawno przeszły trzeci (Plusquam perfectum tertium): бывало трясывалъ [...] trząsywał [...] 7.) Przyszły niedoskonały (Futurum imperfectum): буду трасти będę trząsł, стану бросать [...] zacznę ciskać [...] 8.) Przyszły jednokrotny (Futurum unicum): тряхну trząsnę [...] Od złożonych. 9.) Przeszły doskonały (Praeteritum perfectum) na przykł: написалъ napisał, od пишу piszę; 10.) Przyszły doskonały (10. Futurum perfectum): напишу napiszę.
Następujące słowa stają się w przeszłym doskonałym czasie z przeszłego niedoskonałego i z przekładania, którego one w terazniejszym czasie w złożeniu nie miewają. Алкаю łaknę, взалкалъ połaknął.
Czas [...] Terazniey: Показывая, показываючи, показуя pokazując.
Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały.
Toż samo postrzegamy na czasownikach, mających czas teraźniejszy w piérwszéj osobie 1. p. na dę, dnę, lub w trzeciej osobie téjże liczby na dzie, dnie, kończący się, że głoska d pierwszej osoby, lub dź trzeciej zamienia się na ś, po którém umieszczona charakterystyka ć tworzy tryb bezokoliczny, jako to: bo-d-ę bo-dź-e bo-ś-ć.
Formy zaś czasu teraźniejszego w niektórych klassach słów, odróżniają się znacznie od form trybu bezokolicznego: klął, kląć, KLNIE.
Czas teraźniejszy 1. Formuje się z trybu bezokolicznego poprzez odrzucenie znaku to, a dodanie zaimków osobistych, I, thou, he, she, it, we, i. t. d. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedyńczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe, trzecia s lub es, podobnie i dla téj saméj przyczyny co rzeczowniki w liczbie mnogiéj. [...] Czas teraźniejszy wyraża istnienie lub działanie obecne.
§ 97. Na wschodzie świta prześliczna zorza, [...].
Czasowniki, oznaczające czynność, która się teraz albo zwykle odbywa, położone są w czasie teraźniejszym.
Podstawą form czasu teraźniejszego jest temat czasu teraźniejszego. Występuje on nieraz w postaciach obocznych, różniących się samogłoskami, spógłoskami lub jednymi i drugimi.
Pospolicie ma forma czasu teraźniejszego także i znaczenie czasu teraźniejszego, tzn. nazywa wydarzenie współczesne z chwilą mówienia o nim [...]. Forma czasu teraźniejszego nazywa też wydarzenie współczesne względem innego wydarzenia, rozgrywającego się w teraźniejszości, przeszłości lub przyszłości [...]. Równie częste jest znaczenie czasu przyszłego, jeśli formę czasu teraźniejszego utworzono od czasownika postaci dokonanej [...]. Formy czasu teraźniejszego mają niekiedy znaczenie czasu przeszłego; dzieje się to w żywych opowiadaniach, gdzie forma czasu teraźniejszego zbliża wydarzenia do czytelnika, pobudza jego wyobraźnię, sprzyja dramatyczności przedstawienia. [...] Rzadko miewa forma czasu teraźniejszego czasownika postaci niedokonanej znaczenie przyszłości [...] Są wreszcie wypadki, że forma czasu teraźniejszego odnosi się do czasu nieokreślonego, ponieważ fakt przez nią wymieniony dzieje się teraz, dział się w przeszłości, dziać się będzie w przyszłości. Takie znaczenia ma forma czasu teraźniejszego w przysłowiach, sentencjach, twierdzeniach, prawach, prawdach, prawidłach, opisach, formułach naukowych.