terminów gramatycznych online
czas przyszły futurum
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).
Cytaty
Koniugacya jest odmienianie słow w ostatnich sylabach, przez sposoby i czasy. [...] Czasy te pięć: Teraźniejszy, przeszły niedoskonały, przeszły doskonały, przeszły więcej niż doskonały, i przyszły.
Czas przyszły L. P. Ja będę.
Czas przyszły L.P. Ja będę miał, miała, miało.
Widzieć się daje w Koniugacyach, iż czas przyszły jeden się składa z czasu przyszłego słowa posiłku[ją]cego jestem, i z czasu przeszłego słowa, które się koniuguje, jako: Ja będę czytał, a może jeszcze z Nieograniczonego Sposobu tegoż słowa, tak: Ja będę czytać: drugi jest sam przez się pochodzący od tego słowa, co się koniuguje, jako: Ja przeczytam.
Czasów jest:
1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. znałem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.
Czas przyszły w słowach jednotliwych niedokonanych i w częstotliwych formuje się dwojako, to jest: z czasu przyszłego i z słowem posiłkowem, np. będę znał, pisywał; albo też z trybu bezokolicznego i z słowem posiłkowem, np. znać będę, pisywać będę i t. d. — Od słów zaś dokonanych, teraźniejszy ma znaczenie czasu przyszłego, np. dać, dam; strzelić, strzelę.
Przyszły, futurum.
Pod względem czasu słowa wyrażają teraźniéjszość, przeszłość i przyszłość, ponieważ wszelkie działanie, wszelki byt, albo są teraz, albo były w przeszłym czasie, albo będą w czasie przyszłym. Dlatego też słowo ma czas teraźniéjszy, przeszły i przyszły; np. czytam, czytałem, będę czytał [...].
Nie wszystkie słowa polskie wyrażają te sześć zmian w czasie teraźniéjszym, bo nie wszystkie wyrażają działania jednokrotne, częstokrotne, dokonane i często dokonane. Działania z natury swojéj tylko dokonane, nie mogą się wyrażać przez słowa jednokrotne i częstokrotne; np. minąć (kogo), jak podobnie działania, które z natury swojéj są zawsze tylko powtarzane, albo oznaczają działanie ciągłe, nie mogą się wyrażać przez słowa jednokrotne; np. mięszać. Ale można powiedzieć zmięszać, kiedy chcę wyrazić działanie dokonane, które się powtarza. Uwaga ta stosuje się także do czasów przeszłego i przyszłego.
Słowo w czasie przyszłym jest wtedy, kiedy oznacza, że jego czynność, działanie, dopiéro nastąpi, np. pójdę [...].
Ze słów bez wyjątku wszystkich, w czasach teraźniejszych i przeszłych z trzeciej mnogiej, tworzą się pojedyńczo mnogie jmiesłowy, a w przyszłych czasach nie mamy jmiesłowu, z wyjątkiem jednak dwóch słów posiłkowych; Będę i Mam być.
Co do pochodzenia słów będę, bądź, bydź, tak rzeczywiście jest, jeżeli to słowo odnosi się tylko do jednego czasu przyszłego, bydź bądź będę będziemy; a jeżeli do jinnych częstotliwych odnosi się czasów, np. bywać, być, bycie, bytność, to przez jedną wypada pisać.