Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

złącznik przyrostek, partykuła

Język: polski
Dział: Części mowy (współcześnie)
  • IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
  • Rozdział XIII. O złączniku czyli przyroście: Szt/1854

Cytaty

Złącznikiem czyli podług Kopczyńskiego i inszych grammatyków polskich: przyrostem zowie się taka część mowy, która sama w sobie z osobna uważana, nie ma żadnego znaczenia, ale przydana innemu wyrazowi, niemało się przyczynia do jego dokładniéjszego wyobrażenia, a tym sposobem sprawuje w mowie mocniéjsze i jaśniéjsze zrozumienie.

Złączniki są dwojakie: pojedyncze, np. by: byle, ć, ci, kolwiek, lada, (leda), li, no, ś, si, to, ż, że, np. ktoby, bylekto, szerokoć, tenci, którykolwiek i t. d.; i złożone, np. byto, ćto, cito, lito, liż, śto, sito, żto, żeto, żeno i t. d.; np. takbyto, takcito i t. d.

W ten sposób wyglądała sytuacja w fonetyce, morfologii i składni, tak kształtowała się w wymienionych już dziedzinach semantyki, jak widać to i z gramatyki A. Sztochla.

Terminologia. Nomen numerale cardinale — liczebnik rachunkowy, ilości, ordinale — porządkowy, fractio — ułamkowy, collectivum — gromadny, multiplicativum — składny, proportionale — gatunkowy, indefinitum — ogólny, adverbiale — przysłówkowy, particula — złącznik, przyrost.