Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przyrost

Język: polski
Dział: Części mowy (współcześnie)
  • Forma Czasowania Prosta Ogólna.: Prz/1792
  • IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
  • Rozdział I. Rozbiór wyrazów w ogólności: Szt/1854
  • Rozdział XIII. O złączniku czyli przyroście: Szt/1854

Cytaty

Czas Zeszły Niedokonany robi się z Teraźnieyszego zamieniając ω na ον, a przekładaiąc przyrost.

Przyrost, jest wyraz krótki przyczepiający się do innego, przez co sprawuje mocniéjsze wrażenie tego wyrazu, do którego jest przyczepiony.

Przyrost jest wtedy, gdy się do jakiego wyrazu przyczepia jedna lub więcéj głosek, dla oznaczenia szczególniejszego wrażenia, nalegania, pytania, obojętności, niepewności i t. d., miejże, poczekajno, maszli.

Złącznikiem czyli podług Kopczyńskiego i inszych grammatyków polskich: przyrostem zowie się taka część mowy, która sama w sobie z osobna uważana, nie ma żadnego znaczenia, ale przydana innemu wyrazowi, niemało się przyczynia do jego dokładniéjszego wyobrażenia, a tym sposobem sprawuje w mowie mocniéjsze i jaśniéjsze zrozumienie.

W ten sposób wyglądała sytuacja w fonetyce, morfologii i składni, tak kształtowała się w wymienionych już dziedzinach semantyki, jak widać to i z gramatyki A. Sztochla.

Terminologia. Nomen numerale cardinale — liczebnik rachunkowy, ilości, ordinale — porządkowy, fractio — ułamkowy, collectivum — gromadny, multiplicativum — składny, proportionale — gatunkowy, indefinitum — ogólny, adverbiale — przysłówkowy, particula — złącznik, przyrost.