Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyraz

Język: polski
EJO 1999, 645-646 Definicja współczesna

Wyraz. Rozumiany potocznie jako najmniejsza znacząca jednostka jęz. wykazująca względną samodzielność składniową jest w rzeczywistości terminem wieloznacznym, którego definicja zależna jest od płaszczyzny jęz., dla której pojęcie "wyraz" ma być definiowane. Niezbędne jest wyróżnienie co najmniej czterech odrębnych pojęć obejmowanych tradycyjnym terminem: wyraz fonologiczny, wyraz ortograficzny, wyraz gramatyczny, wyraz słownikowy, czyli leksem, wyraz tekstowy. Jako synonimu terminu „wyraz" używa się niekiedy określenia „słowo"

Cytaty

Mowa zaś mieszana, kiedy słowa Polskie z Łacińskiemi mieszane bywają [...] Są jednak niektóre okoliczności, w których możemy użyć tego sposobu [...] Takie są: gdy abo nie mamy wyrazów Polskich, i choćbyśmy wyrazili, nie zrozumiano by nas, abo gdy nie chcemy, aby nas wszyscy rozumieli: abo gdy o takich rzeczach mówić przychodzi, których ojczysty wyraz obraziłby uszy.

Język ludzki jest to zbiór giestów i wyrazów, przez ludzi dla zrozumienia się wymyślonych.

Każdy a przeto i polski język składa się z wyrazów. B. Wyrazy nasze, co do swej natury, są głosami przez usta wydanemi; co do znaczenia zaś, są znakami rozmaitych wyobrażeń naszych, np. papier, pióro, kwiat, człowiek, Bóg i t. d.

Język składa się z wyrazów, wyrazy z brzmień w mowie.

Wyraz jest jednym rysem w obrazie myśli naszéj przez mowę działanym, — stanowi już jednę całostkę w szeregu pojęć, które myśl składają.

Слово, wyraz, выражаетъ какое либо понятіе или чувствованіе, напр. przyjaciel, morze, skromność, dobry, pięć, ja, szanować, czytający, biała, jutro, między, zatem, ach!, aj!

Najgłówniejsze pojęci gramatyczne.

Każda mowa składa się z wyrazów. Niektóre wyrazy oznaczają osoby, inne zwierzęta, inne zaś rzeczy nieżywe; niektóre wyrazy powiadają o przymiotach, inne zaś, co się dzieje i t. d.