Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyraz rozłączny

Hasło w cytatach: wyráz rozłączny, wyrazy rozłączne
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
  • Cz. II. O wnętrzności języka polskiego. Rozdział I.: Kop/1817
  • O przenośniach: Rew/1845
  • Rozdział I. O wewnętrznem wyrazów znaczeniu: Kop/1783
  • Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814

Cytaty

Wyráz Rozłączny, jest Rzeczownik z Przymiotnika zrobiony, czyli przymiot wzięty za rzecz, np. płodność foecundĭtas.

ROZŁĄCZNY, -a, -e, -ie adv. [...] – 2) Grammat. wyraz rozłączny jest rzeczownik z przymiotnika zrobiony, czyli przymiot wzięty za rzecz n. p. płodność. Kpcz. Gr. 3. 4.

Prócz wyłusczonych w piérwszej części wyrazów, jako to: piérwotny, pochodny, niedokonany, dokonany etc. te jescze wyrazy wyłusczéniá potrzebują: Jednoznaczny, to jest znaczący jednę tylko rzecz, np. Słońcé. Wieloznaczny, to jest więcéj znaczący, np. głowa, kamień, etc. Bliskoznaczny, np. lubić, kochać. Łączny, jest Przymiotnik z Rzeczownikiem swoim, np. urodzajná ziemia. Rozłączny, jest Rzeczownik z Przymiotnika zrobiony, np. urodzáj ziemski Przenośny, to jest od znaczéniá jednéj rzeczy do drugiéj przeniesiony, np. od głowy ludzkiéj, do cukrowéj.

Przymiotnik z rzeczownikiem położony, np. czytana gazeta, są wyrazami złącznemi; rzeczownik przymiotnikowy z innym rzeczownikiem np. czytanie gazety, zowią badacze języka wyrazami rozłącznemi.