of grammatical terms online
numerus pluralis
Quotations
Numerus pluralis – liczba w wielu.
Numerus. Liczbá. Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis, ut hi magistri.
Numeri verborum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut lego. Pluralis, ut legimus.
I to słowo tè przez è z krèską, jest záwsze u mnie numerus pluralis, á ty singularis.
Liczby imion wiele są? Dwie. Ktore? Jedná, jáko ten mistrz. Wielka, jáko ci mistrzowie.
Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis ut hi magistri.
Omne adiectivum, sive sit Nominale, sive Pronominale (excepto ktoś quispiam & nikt nequis), sive Participiale, movetur apud nos in singulari numero (in plurali enim duo tantum genera habemus videlicet masc. & neut.) per tria genera et tres terminationes hoc modo: dobry, dobra, dobre, trzeci, trzecia, trzecie, który, która, które, śpiący, śpiąca, śpiące, pisany, pisana, pisane, & c.
Numeri Nominum sunt duo: Singularis & Pluralis. De Duali vide Praefat. ad Lect.
Nazwiska płci męskiej, i urzędy ich dwojako mają nominativum pluralem; podług których też adiectiva rozmaicie się kładą, np. pobożni Konstantynowie, abo poźne Konstantyny.
Liczba w jednostce Boga, w dwójce człowieczéj piérwszego społeczeństwa, i w mnogości stworzenia stanęła w jego umyśle, jako piérwsze pojęcie, nim odsłonił pochodnią badawczego rozumu; przeto iloskaz jest zawsze progiem, który poprzedza szczegółowe poznanie jestestw i ich stosunków, tak w ich jednostkach, w dwójkach, jako i mnogości. Piérwszy iloskaz nazwiéjmy jednoskazem (Numerus singularis), drugi dwuskazem, (Numerus dualis), a trzeci wieloskazem, (Numerus pluralis).
Wieloskaz .... Liczba mnoga, (n. pluralis).
Niektórzy używają systemu mieszanego: jedne pojęcia nazywają terminami spolszczonymi, inne obcymi, używając ich in сrudo. Oto np. w ostatnich wydawnictwach krakowskich spotykamy się z taką nomenklaturą: [...] „Pl. accus. w znaczeniu nom. adj. podług deklinacyi rzeczownikowéj”. „Verbum substantivum”. [...] Czemu nie piszą np. attributa, kiedy piszą masculina? Czemu nie piszą np. declinatii substantivialnej, praesens thematu, aoristus, thema praesentis, praeteritum złożone z praes. verbu subst., w pluralu, w singularze, w dualu, konsonanty nazalne, radices i t. d .? Zdaje mi się, że trzeba być tu konsekwentnym i mieć jakąś stałą zasadę: jeżeli już z łacińska mówić i pisać, to czynić to wszędzie i logicznie.