Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

szyk logiczny

Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)

Cytaty

SZYK LOGICZNY CZYLI WYROZUMOWANY.

Gdy zaś Grecy i Rzymianie mając dowolność przekładania wyrazów, takowe dla ozdoby kładli odlegle od siebie, a w skutku stawali się ciemnymi, jak to i my często robimy, iż dla piękności przekładając wyrazy nie kładziém głównych na pierwszém miejscu, mijamy się z precyzyą, stajem się niezrozumiałymi.

Grammatycy [...], mylnie jak mniemam, szyk logiczny czyli rozumowy, zowią grammatycznym; bo tu nie idzie o szykowanie głosek w wyrazach, lecz o szyk wyrazów wyrozumowany, jaki jest w przepisie; nie jest on, ani naturalny, bo w nim idą wyrazy w tym porządku, jak i wyobrażenia w myśli; nie jest retorycznym, bo w nim idą wyrazy do siebie należące w oddaleniu dla piękności; a zatem jest to szyk logiczny czyli rozumowy wyłącznie dla zrozumienia, w którym wyrazy do siebie należące zbliżamy, i tuż po sobie kładziemy.

Badacze języka [...] przepisali pewien porządek Szyku, któren możemy nazwać [szykiem] logicznym czyli rozumowym. 1. Kazali kłaść na piérwszém miejscu spójnik. 2. Na 2 [...] przypadek 1 czyli subiekt [...] czyli podmiot [...]. 3. Słowo wraz ze swojemi przysłówkami. — 4. Objekt [...]. Takowe szykowanie wyrazów rozumowe czyni nam Autorów niezrozumiałych przystępnymi [...].