Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rząd wyrazów

Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
  • Część trzecia prawideł gramatycznych, szykownia: Szum/1809
  • Dodatek trzeci: Szum/1809

Cytaty

O rządzie wyrazów w Szykowaniu. [...]

Co to jest rząd wyrazów? i co to znaczy wyraz rządzący albo rządzony?

A. Przed rząd wyrazów rozumiemy pewne prawidła, częścią z rozumu samego wypływające, częścią przez zwyczaj narodowy ustanowione, aby po pewnych wyrazach tych a nie innych przypadków używać, np. słowo kochać, rządzi we wszystkich językach czwartym przypadkiem, np. kochać ojca i matkę, bo po tym słowie rozum naturalny każe koniecznie kłaśdź pytanie: kogo albo co? na które to pytanie 4ty przyp. używa się; gdy zaś słowo spotkać już, np. w polskim 4tym, a w niemieckim 3cim przypadkiem rządzi, ponieważ tu polski zwyczaj narodowy ustanowił pytanie kogo? spotkać, a niemiecki zaś pytanie komu? spotkać, na które to pytanie trzeci przypadek używa się.

Rząd wyrazów, constructio regiminis.