terminów gramatycznych online
czas zaprzeszły
Czas zaprzeszły (plusquamperfectum) tworzono w stpol. przez dodanie form cz. prze. od słowa posiłkowego być do formy na -ł danego czasownika, odmienianej przez liczby i rodzaje [...] albo przez dodanie osobowych form słowa posiłkowego w cz. prze. do form cz. prze. podstawowego czasownika [...]. Cz. zaprze. wyrażał albo czynność dawno minioną, albo wcześniejszą od innej czynności przeszłej [...]. Dziś można użyć cz. zaprze. [...] w celach stylistycznych, ale z jęz. mówionego wyszedł on zupełnie z użycia.
Cytaty
Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały. T. praeteritum plusquam perfectum. Czas przeszły więcej jak doskonały, albo krocej, Czas za-przeszły. Tempus futurum. Czas przyszły.
Czas zaprzeszły I had had miałem był; i daléj jak czas przeszły niezłożóny dodając had.
Czas zaprzeszły I had been i t.d. czasując czas przeszły niezłożony słowa posiłkowégo, i dodając Imiesłów.
Czasów jest:
1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. znałem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.
Czas zaprzeszły formuje się zawsze z przeszłego i z słowa posiłkowego, np. znałem był, znałeś był, i t, d.
Zaprzeszły, plusquamperfectum.
Za Przeszły Czas. J'avois donné, dałem dawno.
Czas Zaprzeszły. Wyraża rzecz dwojako przeszłą; to jest nie tylko przeszłą względem siebie, lecz i względem drugiej także przeszłej; na przykład: Je m'étois levé, lorsque vous êtes venu chez moi; Jużem był wstał, gdyś przyszedł do mnie.
[Verbum tempora] Plusquam perfectum. [Słow czasy] Zaprzeszły.
[…] Czas zaprzeszły wyraża, iż z dwóch czynności (stanów) uskutecznionych, jedna wprzód się skończyła, niż druga. Ten czas wyrażamy przez czas przeszły ze słowem był, a, o, byli, ły […].
Strona czynna. Tryb orzekający. Czas teraźniejszy: [...] Czas zaprzeszły: l pisał-em -am -om był-a-o, 2 pisałeś -aś -oś był-a-o [...]