Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo złożone czasownik złożony, derywowany

Język: polski
Geneza: por. ros. глаголы сложенные (Łomonosow § 265 )

Cytaty

SzyPocz/1770, s. 18

Przeciwnie, gdy nie jest słowo składane, albo złożone z takiego, ktore się zaczyna na s, to się pisze przez s, chyba, żeby się razem wymawiało i z i s, oboje pisać potrzeba, np. rosnę, roskazuję, rozstawiam, rozsyłam, rozstępuję się etc.

Lub/1778, s. 76 Definicja

Słowa (verba) rozdzielają się na Pierwiastkowe i Pochodzące. Pierwiastkowe od żadnej innej części mowy nie pochodzą, знаю znam, иду idę. Pochodzące rodzą się. 1.) z imion: странствую pielgrzymuję; 2) z Zaimkow [...], 3.) z Przysłowiow [...], 4.) z Międzymiotów: охаю stękam, wzdycham. Pierwiastkowe i pochodzące słowa są proste, albo złożone. Proste same przez się stają się bez przyłożenia iakiej kolwiek innej części mowy; даю daję, ставаю stawię. Złożone stają się, 1.) z Imienia i słowa: благодарю dziękuje. 2.) z Zaimka i słowa: своеволствую swywolę [...] 7.) z Przekładania, imienia i słowa: обоготворю Bogiem czynię.

Lub/1778, s. 77-78

Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych. Od prostych. 1.) Terazniejszy (Praesens): трясу trzęsę [...] 2.) Przeszły niedoskonały (Praeteritum imperfectum): трясъ trząsł [...] 3.) Przeszły jednokrotny (Praeteritum unicum): тряхнулъ trząsnął [...] 4.) Dawno przeszły pierwszy (Plusquam perfectum primum): тряхивалъ trząsywał [...] 5.) Dawno przeszły wtóry (Plusquam perfectum secundum): бывало трясъ bywało trząsł [...] 6.) Dawno przeszły trzeci (Plusquam perfectum tertium): бывало трясывалъ [...] trząsywał [...] 7.) Przyszły niedoskonały (Futurum imperfectum): буду трасти będę trząsł, стану бросать [...] zacznę ciskać [...] 8.) Przyszły jednokrotny (Futurum unicum): тряхну trząsnę [...] Od złożonych. 9.) Przeszły doskonały (Praeteritum perfectum) na przykł: написалъ napisał, od пишу piszę; 10.) Przyszły doskonały (10. Futurum perfectum): напишу napiszę.

[Временъ имѣютъ Россїйскїе глаголы десять: осмь отъ простыхъ, да два отъ сложенныхъ; отъ простыхъ, 1) настоящее, трясу, глотаю, бросаю, плещу, 2) прошедшее неопредѣленное: трясъ, глоталъ, бросалъ, плескалъ; 3) прошедшее однократное: тряхнулъ, глонулъ, бросилъ, плеснулъ; 4) давно прошедшее первое; тряхивалъ, глатывалъ, брасывалъ, плескивалъ; 5) давно прошедшее второе: бывало трясъ, бывало глоталъ, бросалъ, плескалъ; 6) давно прошедшее третїе: бывало трясывалъ, глатывалъ, брасывалъ, плескивалъ, 7) будущее неопредѣленное: буду трясти; стану глотать, бросать, плескать, 8) будущее однократное; тряхну, глону, брошу, плесну. Отъ сложенныхъ, 9) прошедшее совершенное, напр: написалъ отъ пишу; 10) будущее совершенное: напишу. Łomonosow, 1757, § 263. ]
Lub/1778, s. 88

Przeszły doskonały mają proste słowa od swoich złożonych, na przykład. Хвалю chwalę, похвалилъ pochwalił, od похваляю pochwalam.

Lub/1778, s. 130

Ztąd dzielą się złożone słowa (Verba) na stałe (constantia) i przechodzące (transitovia). Stałe zostają się zawsze w jednym sprzężeniu, we wszystkich czasach. Przechodzące będąc w terazniejszym czasie pierwszego sprzężenia, w przyszłym są wtórego.

Lub/1778, s. 132

Ztąd się pokazuie. 1.) Ze przeszły niedoskonały złożonych słów pochodzi od dawno przeszłych prostych.