terminów gramatycznych online
zakończenie mocne
Język: polski
Cytaty
Pochopny, a, e, p. [...] 4) Pochopne v. mocne v. osobowe v. męzkie zakończenie, gram. zakończenie imion osób w licz. mnogiéj, gdy w nich upatrujemy moc udzielną i wolę niezależną, np. Chłopi dobrzy poginą a zostaną tchórze.
Zakończenie, a, lm. a, n. 1) kończate zaostrzenie. 2) = ukończenie, skończenie. 3) = gram. in. Końcówka; pewien kształt końca wyrazu, lub zmiana zaszła za jego końca dla wyrażenia pewnego względu, np. człowiek, człowiek-a, człowiek-owi i t. p. Załończenie mocne rzeczowników i kładzionych z niemi przymiotników w przyp. piérwszym lm. właściwe tylko imionom męskim ludzi i duchów uosobionych, np. mężni wodzowie, pobożni biskupi, nieśmiertelni bogowie, wyraża wolę, moc, niezależność, i tylko w poezji tém zakończeniem wzmacnia się niejako imię zwierzęce, np. ptaszkowie. Przeciwne mu zakończenie objętne v. słabe służy dla wszystkich innych imion; np. wysokie płoty, piękne kobliéty; z męskiemi zaś osoboweml używa się dla wyrażenia braku woli, siły, lub dla okazania zależności, a szczególniéj lekceważenia, wzgardy, np. jakie pany, takie sługi; często jednak dla saméj dźwięczności szczeg. w poezji się używa przez najlepszych pisarzów; tak np. Kochanowski mówi do Batorego: Z królów rząd; póki Polska miała Pany rządne, taką więc i szlachta bywała [...].
Zakończeniem mocném nazywamy zakończenie służące rodzajowi męzkiemu, a słabém to, jakiego używamy dla żeńskiego i nijakiego rodzaju, np. mocne zacni i dobrzy panowie przyszli; słabe: zacne i dobre panie, dzieci przyszły.
Именительный и звательный падежи множ. числа именъ личныхъ имѣютъ двоякое окончаніе: мужское (mocne) owie, e, i, у и женское (słabe) e, і, у, напр. Królowie и króle, biskupi и biskupy, bogowie и bogi.