Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

składnia dział gramatyki

Język: polski
Geneza: kalka; łac. syntaxis, z grec. sýntaxis
EJO 1999, 529 Definicja współczesna

Składnia (syntaktyka). W tradycji gramatycznej obok morfologii dział gramatyki, którego przedmiot stanowiło łączenie się wyrazów w zdaniu [...]. Współcześnie przez składnię rozumie się teorię, która formułuje reguły tworzenia wyrażeń złożonych z wyrażeń prostych o funkcji ekstratekstualnej (semantycznej).

Cytaty

Składnia będąc jedną z ważniejszych części Głoskowni, wskazuje nam przyczyny i sposoby łączenia wyrazów pod względem szyku, zgody, i rządu; wyszczególnia, gdzie który z nich i dlaczego umieszczać, gdzie jakiej użyć odmiany, iżby w składzie swoim, utworzyły wysłowienie jasne, ścisłe, i zgodne z tokiem mowy zwyczajnej, ludzi wykształconych.

Druga część grammatyki, Składnia, obejmuje prawidła stósownego użycia znaków pisarskich […].

SKŁADNIA. (СЛОВОСОЧЕТАНIЕ). [...] 1.Składnia zawiera zasady łączenia wyrazów.

Składnia dzieli się na dwie główne części, z których pierwsza obejmuje przepisy łączenia wyrazów w zdaniu ( словосочетанiе), druga zdań w okresie (сочетанiе предложенiй). Pierwsza część daje się znowu podzielić na prawidła okazujące: a) Zgodę wyrazów w odmianach grammatycznych, b) Zawisłość jednych wyrazów od drugich, c) Sposób szykowania wyrazów; czyli króciéj mówiąc, składnia dzieli się na składnię zgody (coгласованiе словъ), rządu (управленie) i szyku (размѣщенiе словъ).

Część grammatyki mająca na celu nie wyrazy lecz zdania nazywa się składnią, czyli nauką składania pojedynczych wyrazów w całość, wyrażającą myśl.

Składnia grammatyczna uczy jak składać, czyli łączyć wyrazy, aby dokładnie wypowiedziały myśl naszą.

Oprócz tego kursu mam zamiar wydać jeszcze dwa inne, t.j. składnią (kurs drugi), fonologiją, pisownią oraz o nieforemnych odmianach i szczegóły o odmianie słów (kurs trzeci) […].

Składnia Syntax. [...] Syntax Składnia.

Nauka o zdaniu

(SKŁADNIA).