terminów gramatycznych online
transkrypcja
Język: polski
Geneza: łac. trānscriptio 'przepisywanie'
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Etymologia: Mał/1879
- Głosownia: Mał/1879
- Główne przepisy: Łoś/1918
- Przypiski: Uchw.AU/1891
- Słownik, t. 7: T-Y: SW/1900-1927
- Słownik, tom IX (T-Wyf): Dor/1958–1969
- Transkrypcja: KarłT/1885
- Wyrazy obce: Uchw.AU/1891
Transkrypcja. Odtworzenie tekstu pisanego danym alfabetem za pomocą innego alfabetu albo innych zasad ortograficznych.
Cytaty
Prawie trzecia część liter sanskryckich stanowi dla nas ciągle jeszcze zagadkę, [...] zupełnie jałowo omijaną środeczkami sztucznymi. Do takich liczę np. te dla zaspokojenia tylko oka, ale nie ucha wymyślone transkrypcye (łacińskie litery z punktami, kreskami, ogonkami itd.).
Raz na zawsze robię tutaj uwagę, że daję w tym całym tomie litery sanskryckie zawsze zastąpione naszymi polskimi brzmieniami i literami, np. tutaj ś ma być czytane, jak ś w byś, wieś, zaś. Fachowi sanskryciści transponują tę literę na sh lub też s z krzywym nad niém haczykiem, z którymi to transkrypcyami mój czytelnik nie wiedziałby co począć, zresztą są to mylne transkrypcye.
Co do sanskrytu. Transkrypcyja języka tego nie jest ustaloną: różni różnych trzymają się sposobów.
Imiona własne słowiańskie oraz imiona wzięte z języków, nie używających alfabetu łacińskiego: Wyszehrad, Jelaczyc, Sołowiew, Brankowicz, Cankow, Trikupis i t. p .; tu należą także: imiona własne i nazwy ludów azyatyckich, afrykańskich, amerykańskich i australskich, np. chedyw (nie khedive), Czippewaje (nie Chippewaje, jak często piszą według transskrypcyi angielskiej, francuskiej, holenderskiej i t. p.).
Dodatek ten nie wchodzi bynajmniej w kolizyą z zasadą prawidła 2., według którego pisać należy: Goethe, Schiller, gdyż „Gete" lub „Szyler" nie byłoby już transkrypcyą brzmienia oryginalnego, ale zmianą samego brzmienia, przyswojeniem imienia własnego (jak Tycyan lub Kondeusz), którego język w praktyce sobie bynajmniej nie przyswoił.
Transkrybować, uje, ował dokonywać transkrypcji
Transkrypcja, i, lm. e oddanie brzmienia jednego tekstu, wyrazu, wyrażenia literami (np. wziętemi z innego języka): T. łacińska wyrazów greckich. T. fonetyczna = pisownia oddająca dokładnie rzeczywiste wymawianie.
Przepisy o transkrypcji wyrazów, należących do języków słowiańskich, posługujących się cyrylicą, są tymczasowe.
Sama transkrypcja nie potrzebuje szczegółowych wyjaśnień.
Transkrypcja ż I, lm D. ~cji a. ~cyj 1. jęz. «system pisowni opartej na zasadzie ścisłej odpowiedniości głosek i liter (jedna głoska — jeden znak literowy); pisownia fonetyczna (ta nazwa jest ściślejsza, ponieważ podstawy nie stanowi tekst pisany); transkrybowanie, zastępowanie w pisowni wyrazów jednej konwencji graficznej inną; tekst tak napisany».