Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

transkrypcja

Język: polski
Geneza: łac. trānscriptio 'przepisywanie'
EJO 1999, 611 Definicja współczesna

Transkrypcja. Odtworzenie tekstu pisanego danym alfabetem za pomocą innego alfabetu albo innych zasad ortograficznych.

Cytaty

Prawie trzecia część liter sanskryckich stanowi dla nas ciągle jeszcze zagadkę, [...] zupełnie jałowo omijaną środeczkami sztucznymi. Do takich liczę np. te dla zaspokojenia tylko oka, ale nie ucha wymyślone transkrypcye (łacińskie litery z punktami, kreskami, ogonkami itd.).

Raz na zawsze robię tutaj uwagę, że daję w tym całym tomie litery sanskryckie zawsze zastąpione naszymi polskimi brzmieniami i literami, np. tutaj ś ma być czytane, jak ś w byś, wieś, zaś. Fachowi sanskryciści transponują tę literę na sh lub też s z krzywym nad niém haczykiem, z którymi to transkrypcyami mój czytelnik nie wiedziałby co począć, zresztą są to mylne transkrypcye.

Co do sanskrytu. Transkrypcyja języka tego nie jest ustaloną: różni różnych trzymają się sposobów.

Imiona własne słowiańskie oraz imiona wzięte z języków, nie używających alfabetu łacińskiego: Wyszehrad, Jelaczyc, Sołowiew, Brankowicz, Cankow, Trikupis i t. p .; tu należą także: imiona własne i nazwy ludów azyatyckich, afrykańskich, amerykańskich i australskich, np. chedyw (nie khedive), Czippewaje (nie Chippewaje, jak często piszą według transskrypcyi angielskiej, francuskiej, holenderskiej i t. p.).

Dodatek ten nie wchodzi bynajmniej w kolizyą z zasadą prawidła 2., według którego pisać należy: Goethe, Schiller, gdyż „Gete" lub „Szyler" nie byłoby już transkrypcyą brzmienia oryginalnego, ale zmianą samego brzmienia, przyswojeniem imienia własnego (jak Tycyan lub Kondeusz), którego język w praktyce sobie bynajmniej nie przyswoił.

Przepisy o transkrypcji wyrazów, należących do języków słowiańskich, posługujących się cyrylicą, są tymczasowe.