terminów gramatycznych online
przymiotnik słowny
Język: polski
Cytaty
Są przymiotniki słowné, któré się zdają być, ale nie są imiésłowami, bo nie one od słów, ale raczéj słowa od nich pochodzą, jako to: bywały, przedajny, trwały [...].
Słowná Przenośniá [...] słowné przymiotn[iki] 93.
Według pochodzenia dzielą przymiotniki na imionowe, zaimkowe i słowne.
Wiele słów nijakich piérwotnych, szczególniéj zaś nijakie pochodne złożone, od słów formy piérwszej i 3ciéj pochodzące, i niektóre na nął zakończone, mają przymiotniki słowne z czasu przeszłego uformowane, które w słowach zastępują brak imiesłowu czasu przeszłego biernego. Niektóre z tych przymiotników słownych, formują przysłówki i rzeczowniki; niektóre od słów czynnych pochodzą; wiele z nich, ze wszystkiém prawie straciło ślad swojego początku, przybrawszy stopniowanie, którego przymiotniki słowne nie mają [..].
Prawdziwe przymiotniki słowne są: I. od słowa posiłkowego był; były, przybyły. II. od słów formy 1wszéj: ospały, wykipiały, wyspały, wystały, zasiedziały. III. od słów formy 2giéj te tylko: doleżały, uleżały, wyleżały, zależały […]. IV. od słów formy 3ciéj: wypadły, zapadły, przypadły, zsiadły, rozwlekły, zarosły, zmokły, zwiędły, wyniosły, zgrzybiały, skrzepły, opuchły, zwięzły itp. V. od słów formy 4téj: bywały, wytrzymały, trwały. Są jeszcze inne przymiotniki słowne nie od czasu przeszłego, ale od rzeczowników słownych rodzaju męskiego lub żeńskiego pochodzące, np. dowodny od dowód; lotny od lot. Są na koniec przymiotniki słowne, które nie od czasu przeszłego, ale od innych czasów pochodzą, np. godziwy, niegodziwy, od godzi się; przemyślny, wymyślny od przemysł, wymysł, albo od przemyśli, wymyśli; należyty od należy się.
(1) Przymiotniki są czworakie, a nie troiste jak wielu mniema:
a) Przymiotniki imionowe zielony, a, e, biały, a, e,
b) — słowne z zieleniały, a, e,
c) — imiesłowowe z zieleniony, a, e,
d) — zaimkowe ten, a, o, mój, a, e.
Możnaby doliczyć imiona osób na ski, i cki, np. Zamojski, a, Czarnecki, a.